<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Analyse

Het Heilig Land brandt: Israëli’s en Palestijnen verwikkeld in waaier aan conflicten

Martin Janssen 20 mei 2021
image
Een zuster in Gaza wijst op de schade die door een Israëlische luchtaanval bij haar school werd aangericht. Foto: CNS Photo - Holy Family Catholic Parish Gaza

Aan conflicten tussen Israël en de Palestijnen is de wereld helaas gewend. Het huidige geweld in het Heilig Land wijkt echter op belangrijke punten af van eerdere botsingen. Wat is er aan de hand?

Pater Ibrahim Faltas behoort tot de franciscanen in het Heilig Land, waar hij directeur van katholieke scholen is. Hij schreef onlangs een brandbrief met de beangstigende titel Het Heilig Land staat in brand. Stop deze hel. Volgens de priester bevindt Israël zich op de rand van een heuse burgeroorlog.

De afgelopen decennia zagen we vaker oorlogen tussen Israël en de Palestijnen, de laatste keer in 2014, toen Israël een grondoffensief startte in de dichtbevolkte Gazastrook. Deze oorlogen volgden altijd hetzelfde scenario: onder internationale druk en door bemiddeling van Arabische buurlanden kwam het tot een wapenstilstand. Dat woord zegt feitelijk alles: de wapens zwegen tijdelijk en beide partijen wisten dat het ergens in de nabije toekomst tot een nieuwe gevechtsronde zou komen.

Twee belangrijke punten

Het huidige geweld in het Heilig Land wijkt echter op twee belangrijke punten af van de eerdere gewelddadige conflicten. Allereerst is er dit keer ook een geweldscyclus uitgebroken in Israël zelf – pater Faltas verwijst ernaar wanneer hij waarschuwt voor een burgeroorlog. In veel Israëlische steden zijn scholen, synagogen en auto’s in brand gestoken. Het zijn gemengde steden waar Joden en Palestijnen – die Israëlische Arabieren worden genoemd – over het algemeen vreedzaam samenleefden.

Een ander verschil betreft het kaliber en de reikwijdte van de raketten die Hamas met honderden tegelijk op Israël afvuurt. In 2014 liepen alleen Israëliërs die in het grensgebied met Gaza woonden gevaar. De huidige raketten blijken echter geheel zuidelijk en centraal Israël te bestrijken. Opvallend is ook dat de leiders van Hamas en de Palestijnse IslamitischeJihad openlijk Iran bedanken, dat deze raketten leverde.

Hoe heeft het zover kunnen komen?, was de vraag van vele analyses die de afgelopen weken verschenen. Voor een antwoord moet allereerst een onderscheid worden gemaakt tussen regionale en internationale ontwikkelingen enerzijds en interne Palestijnse kwesties anderzijds.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Misrekening van Netanyahu

Degenen die Israël een warm hart toedragen, stellen dat het presidentschap van Donald Trump een periode van rust en vrede in het Heilig Land was. Die resulteerde uiteindelijk in de ondertekening van de Abraham-akkoorden die een aantal Arabische staten sloot met Israël.

Het was inderdaad goed nieuws dat deze staten om diverse redenen besloten de strijdbijl met Israël te begraven. Het was echter een misrekening van onder anderen de Israëlische premier Netanyahu om te veronderstellen dat hiermee het Palestijnse ‘probleem’ vanzelf zou verdampen.

En toen was er plotseling Joe Biden, die vanaf dag één van zijn presidentschap liet weten dat hij een vernieuwd nucleair akkoord met Iran wil sluiten. In Wenen vonden al de eerste besprekingen plaats. Iran bewapent en financiert de Palestijnse Hamas en Islamitische Jihad. Er kan niet uitgesloten worden dat Teheran het huidige geweld in het Heilig Land ziet als een test voor Biden.

https://www.us12.list-manage.com/subscribe/post?u=d22144bf286104d517b638301&id=b3f10e4ed1

Rakettenregen

Dan de interne Palestijnse ontwikkelingen. De laatste Palestijnse verkiezingen vonden plaats in 2006 en sindsdien is Mahmoud Abbas president. Begin dit jaar riep hij voor eind mei nieuwe verkiezingen uit, maar die werden later weer afgelast.

Er circuleren berichten dat dit zou zijn gebeurd onder zware druk van onder meer Jordanië en Egypte. Deze landen wezen Abbas erop dat hij zo weinig populair is, dat een verpletterende overwinning van Hamas bij voorbaat vast zou staan, ook op de Westelijke Jordaanoever.

image
Palestijnse demonstranten zwaaien bij de al-Aqsa-moskee in Jeruzalem met Hamasvlaggen. Foto: CNS Photo - Ammar Awad, Reuters

Om zijn gezicht te redden gaf Abbas vervolgens Israël de schuld van het afgelasten van de verkiezingen. Volgens hem had Israël namelijk verboden dat de Palestijnen in Oost-Jeruzalem ook mochten stemmen – iets wat Israël ten stelligste ontkende.

Hamas zag intussen de weg geblokkeerd om via de stembus aan de macht te komen op de Westelijke Jordaanoever. Met de huidige rakettenregen wil Hamas onder meer duidelijk maken dat zij, en niet Abbas, de ware verdediger is van de Palestijnse zaak.

‘Enorme woede aan beide zijden’

Tegen deze achtergrond kan het conflict tussen Israël en Hamas verklaard worden, maar niet het etnisch geweld dat we momenteel dagelijks zien in Israël zelf. Faltas schrijft in dit verband over “geweld dat explodeerde tussen jonge Israëliërs en jonge Arabieren met een enorme woede aan beide zijden. Mensen zijn zo bang geworden dat ze niet meer hun huizen durven te verlaten. Of je nu Arabier of Jood bent: je loopt gewoon het risico om te sterven”.

Israëlische politici werden volkomen verrast door het geweld in wat wel ‘gemengde’ steden worden genoemd: steden waar zowel Joodse als Arabische Israëliërs wonen. Veel commentatoren braken zich het hoofd over de geweldsexplosie en er werd wel verwezen naar de algemene frustratie als gevolg van de maandenlange avondklok tijdens de coronapandemie.

De afgelopen dagen werd er echter een nieuw verschijnsel waargenomen. In steden als Nazareth riepen Arabische Israëliërs op tot een algemene staking uit solidariteit met de inwoners van Gaza. Tevens gaven veelal jonge Arabische Israëliërs op sociale media uiting aan hun sympathie voor Hamas.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Drie brandhaarden

Nadat de Fatah-beweging van president Abbas op 29 april liet weten dat de verkiezingen die voor 22 mei gepland stonden, waren afgelast, hield Israël al rekening met onlusten in de Palestijnse gebieden. Fatah begon toen een mediacampagne waarin beweerd werd dat Israël de al-Aqsa-moskee in Oost-Jeruzalem zou willen ontheiligen. Dit is wel gezien als een poging van Abbas om de aandacht af te leiden van de geannuleerde verkiezingen.

De Ramadan liep ten einde en er ontstonden ook problemen bij de Damascus-poort in Oost-Jeruzalem, die Israël gesloten had maar later weer opende.  Rond dezelfde tijd begon Hamas te spreken over de huisuitzettingen in de wijk Sheikh Jarrah. Dit is een juridische kwestie die al meer dan een halve eeuw loopt en waar het Israëlische gerecht het laatste woord nog niet over heeft gesproken.

Aan het einde van de Ramadan waren er in Oost-Jeruzalem dus drie mogelijke brandhaarden, waar inderdaad onlusten ontstonden. Op dat punt begon Hamas raketten af te vuren richting Israël.

https://www.kn.nl/donaties/

Verbroedering tussen aartsvijanden

Over de huidige onlusten kunnen drie opmerkingen worden gemaakt. Allereerst brachten ze het Israëlische-Palestijnse conflict opnieuw onder de internationale aandacht. Dit is winst voor de Palestijnse zijde, die zich onder Trump verwaarloosd voelde. Ten tweede leidde het conflict tot een tijdelijke verbroedering tussen aartsvijanden Fatah en Hamas.

En dan is er nog een derde punt, dat vooral voor Israël zorgwekkend is. In Israël wordt altijd gesproken over Arabische Israëliërs. Die term suggereert dat hun eerste loyaliteit bij Israël ligt, dat hun vaderland zou zijn. De afgelopen weken is echter gebleken dat voor veel van deze Arabische Israëliërs hun eerste sympathie ligt bij hun Palestijnse broeders in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever.

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.