Tijdens de slotmis in Brussel zondag heeft paus Franciscus beloofd het zaligverklaringsproces van koning Boudewijn op te starten. Hoewel zulk nieuws normaal reden is voor een feestje, roept het voornemen ook kritiek op.
Paus Franciscus bleek zondag een afscheidscadeau voor de Belgen in petto te hebben. Aan het einde van de Mis die hij vierde in het Koning Boudewijnstadion in Brussel, zei hij van plan te zijn het zaligverklaringsproces voor de naamgever van het sportstadion te starten, omdat “het voorbeeld dat hij als gelovig man gaf leiders kan inspireren”.
Deze uitspraak werd met stormachtig gejuich onthaald door de aanwezige gelovigen. Maar de Belgische bisschoppen, van wie de paus “toewijding aan deze zaak” vroeg, zouden weleens minder blij met dit nieuws kunnen zijn. Hoewel een mogelijke zaligverklaring in principe reden voor een feestje is, is de timing van de bekendmaking van dit proces voor de bisschoppen niet bepaald ideaal.
De bisschoppen zitten al meer dan een jaar stevig vastgeklemd in de schopstoel vanwege de misbruikkwestie. Met deze zet van paus Franciscus lijkt het erop dat ze in de media opnieuw in de verdediging gedrukt zullen worden, ditmaal over het abortusstandpunt van de Kerk, dat sterk afwijkt van hoe de geseculariseerde maatschappij naar het onderwerp kijkt. De bisschoppen zullen de bui van verwijten (“Ouderwets! Misogyn!”) al zien hangen.
Want dat paus Franciscus’ besluit over het zaligverklaringsproces daarmee te maken heeft, daar laat hij zelf geen twijfel over bestaan. Op de terugvlucht naar Rome prees hij de “moedige” koning “omdat hij, geconfronteerd met een ‘wet des doods’, deze niet wilde ondertekenen en liever aftrad. Daar is moed voor nodig. (…) Hij zond met die stap een boodschap uit, omdat hij een heilige was.”
Paus Franciscus doelt daarmee op de zogenaamde ‘mini-koningskwestie’ van 3 april 1990. Koning Boudewijn weigerde toen de nieuwe abortuswet te bekrachtigen: de diepgelovige koning legde in een brief aan de premier uit dat zijn geweten hem niet toeliet om zijn handtekening onder de wet te zetten. Omdat de koning het democratische proces niet wilde belemmeren, werd hij bij wijze van oplossing voor 36 uur van zijn functie ontheven, zodat de ministerraad in zijn plaats kon tekenen.
Deze kwestie is altijd als controversieel beschouwd; dat paus Franciscus op basis daarvan oproept tot een zaligverklaring, wordt hem dan ook niet door iedereen in dank afgenomen. Ook vinden sommige critici dat de paus – nota bene een buitenlands staatshoofd – zich met de oproep bemoeit met de Belgische democratie. Het feit dat zaligverklaringsprocessen meestal juist op lokaal niveau beginnen, speelt daarin mee.
Of koning Boudewijn daadwerkelijk ooit zaligverklaard zal worden, is de vraag. Sowieso is daarvoor een wonder op zijn voorspraak nodig, want hij is niet gestorven als martelaar voor het geloof. De eerste stap is dat zijn biografie minutieus zal worden uitgeplozen om te zien of zijn levensloop past bij het profiel van een zalige.
Wat daarbij in ieder geval voor hem pleit, is het feit dat hij diepgelovig was. Hij en koningin Fabiola zouden elke dag de Mis hebben gevierd en in zijn testament stond hij een religieuze gemeenschap toe om een klooster te bouwen op een van de koninklijke domeinen.
Het koninklijk echtpaar wilde dolgraag kinderen, maar bleef kinderloos. Dat stelde hen in staat “om meer van alle kinderen te kunnen houden”, zeiden ze; wellicht speelde die kinderloosheid ook een rol bij de schroom van de koning om de abortuswet te tekenen.
Een zaligverklaringsproces kan decennia of zelfs eeuwen duren; dat van de zondag zaligverklaarde Ana de Jesús was bijvoorbeeld in de zeventiende eeuw al opgestart. De kans dat de maatschappelijke aandacht voor het onderwerp spoedig zal verslappen is groot.
Als de Belgische bisschoppen de eerste ophef weten te doorstaan, zou het zomaar kunnen dat ze daarna ongestoord kunnen uitzoeken of koning Boudewijn inderdaad zalig kan worden. Ze zullen er vermoedelijk weinig haast mee maken.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
