Wie de verslagen van de ‘luisterfase’ in de vier Vlaamse bisdommen en het aartsbisdom Mechelen-Brussel leest, ontdekt enkele meer of minder uitgesproken rode draden: onbegrip over ‘hete hangijzers’, onmacht in de omgang met de moderniteit en de aangetaste geloofwaardigheid van de Kerk.
Lees je het rapport van het bisdom Hasselt tussen de regels door, dan vind je een verhaal over een kloof en over pijn door gefnuikte hoop. Die van oudere generaties die, tot hun verdriet, hun lokale parochiegemeenschappen zien krimpen, fuseren en soms uitdoven. En die van jongere generaties die kiezen voor het geloof, maar de geloofsgroei en gemeenschap die ze zoeken “binnen de klassieke parochie helemaal niet meer vinden” en hun heil zoeken bij nieuwe bewegingen en gemeenschappen. Het heeft iets van een requiem voor de parochiestructuur zoals we die kennen.
Men is ervan overtuigd dat de Kerk de wereld iets te melden heeft, maar vindt ook dat ze er slecht in slaagt de juiste taal te vinden. Sommigen vragen om een kritische en zelfs confronterende houding ten aanzien van de samenleving, maar breder is de kritiek op de Kerk zelf: “Men heeft de indruk dat zij enkel voor eigen volk spreekt, in haar eigen kerkelijke taal.”
Er leeft hoop op meer bestuurlijke verantwoordelijkheid voor leken, die, weinig verrassend, samengaat “met de duidelijke vraag om het gewijde ambt open te stellen voor gehuwden en vrouwen”. Ook leeft de vraag naar meer openheid rond de kerkelijke standpunten “over ethische kwesties en gendergelijkheid”, en rond wat men ziet als uitsluiting van mensen “op basis van geslacht of geaardheid, vanwege (hertrouwen na) echtscheiding of bepaalde levenskeuzes”. (Peter Doorakkers)
Download het rapport hier.
De roep om viri probati (wijding van gehuwde mannen), een vraag om erkenning van lokale eigenheid binnen een veelkleurige wereldkerk: het lijkt soms alsof niet de Schelde, maar de Amazone door Antwerpen stroomt.
De synthese van het bisdom Antwerpen is het kortst van alle Vlaamse bisdommen, maar zet wel alle kernpunten neer die eigenlijk in alle verslagen doorklinkt, ook die van de Nederlandse bisdommen.
De drie hoofdpunten die uit de vele gesprekken zijn gepikt, zijn alle drie uitgesproken negatief: 1) onbegrip over de bestaande voorwaarden voor het gewijde ambt; 2) onmacht om een taal te vinden die aansluit bij de moderniteit, en 3) de beschadigde geloofwaardigheid van het kerkelijk instituut.
Ieder spoortje hoop en vitaliteit ontbreekt in dit rapport. Hier gaat de vergelijking met het Amazonegebied toch mank. Daar kwam men vanuit de positieve ervaring van bloeiende geloofsgemeenschappen in ver afgelegen gebieden tot de genoemde aanbevelingen. (Anton de Wit)
Download het rapport hier.
Het bisdom Gent geeft toe dat het consultatieproces zo nu en dan “chaotisch” is verlopen, onder andere vanwege de vele thema’s die zijn aangesneden. Toch is de synodewerkgroep van het bisdom (34 personen met diverse achtergronden) erin geslaagd om een helder rapport te publiceren. De rode draad daarin zijn vier uitspraken die tijdens het proces in min of meer gelijke bewoordingen steeds weer vielen.
De uitspraken zijn: we moeten niet meer herhalen wat ze in Rome al weten; we kennen elkaar niet (meer); er moet nu wel iets mee gebeuren; en synodaliteit brengt een positieve dynamiek op gang.
Met name de eerste drie zullen ook voor velen uit andere bisdommen herkenbaar zijn, omdat ze tendensen en thema’s verwoorden die breed spelen. Denk aan de vraag om een Kerk die niet doof is voor pijnpunten als de rol van vrouwen en ethische kwesties, de wens om een zichtbare, nabije Kerk en de hoop dat het synodale proces ook echt gevolgen zal hebben.
De vierde uitspraak voorziet daarin, want deelnemers gaven aan positief verrast te zijn met de resultaten die “bewust synodaal werken” opleveren. Nieuw enthousiasme en terugkerend vertrouwen worden genoemd als de vruchten van een oprechte dialoog. Het Oost-Vlaamse bisdom belooft in de conclusie dan ook dat de resultaten van de consultatie niet in een lade zullen verdwijnen. De in 2020 aangestelde bisschop Lode Van Hecke wil het synodale proces als beginpunt voor zijn beleid nemen. (Luuk van den Einden)
Download het rapport hier.
In het aartsbisdom Mechelen-Brussel werd door “ongeveer 4.000 mensen” gereflecteerd op de toekomst van de Kerk en op de huidige situatie. Tot de ondervraagden behoorden niet alleen parochianen en jongerengroepen, maar specifiek ook armen, migranten en gevangenen. Precies zoals paus Franciscus het graag heeft.
Het aartsbisdom merkt in de twaalf pagina’s tellende samenvatting van die gesprekken terecht op dat er sprake was van “zeer tegenstrijdige getuigenissen”. Zo wordt het standpunt van de Kerk inzake bio-ethische kwesties als abortus en euthanasie door veel deelnemers gedeeld, maar geldt dit niet voor de kerkelijke standpunten rond het priestercelibaat en de rol van de vrouw. “Niet meer van deze tijd” en “ondraaglijk” zijn termen die dan vallen. En waar sommigen pleiten voor minder, maar intensere Missen, pleiten anderen juist weer voor ‘lichtere’ liturgie met meer “deelmomenten”.
Veel deelnemers benadrukken dat de focus moet liggen op naar buiten treden, de wereld in. Met daarbij de eerlijke constatering “dat we niet weten hoe we mensen buiten onze eigen kring moeten aanspreken”. Vanuit sommigen klinkt daarom de oproep “de (post)moderne mens te ontmoeten waar hij zich bevindt”, en dat is niet in de zondagsmis.
De algemene conclusie van het aartsbisdom betreffende het synodale proces is dat “de reis nog maar net begonnen is” en “dat de Geest nog veel werk te doen heeft”. (Susanne Kurstjens)
Download het rapport hier.
Het synoderapport van het bisdom Brugge is uniek in reikwijdte en omvang. Maar liefst tienduizend jongeren deelden in het West-Vlaamse bisdom hun verwachtingen van de Kerk. Die raadpleging werd niet georganiseerd in het kader van de synodaliteitssynode van 2023, maar als gevolg van de jongerensynode van 2018; de resultaten zijn echter zo veelomvattend dat ze begrijpelijkerwijs wordt opgenomen in de synodale consultatiefase. Uit de raadpleging kwamen 22 verwachtingen, die erop neerkomen dat jongeren een eigentijdse Kerk wensen die actief contact met hen zoekt en hen helpt zich te ontplooien.
Driekwart van het Brugse rapport is aan de jongerenraadpleging gewijd, maar er gebeurde meer. Het bisdom ging in gesprek met een hele lijst kerkelijke adviesorganen, priesters en critical friends – welwillende buitenstaanders uit het onderwijs, de cultuursector, ngo’s en de journalistiek. Uit die gesprekken destilleerde het bisdom ook meteen concrete vervolgstappen. Zo gaat het zijn jongst gewijde priesters vaker samenbrengen voor bezinning en reflectie op de Kerk Ook loopt er een plan om tot en met 2024 het missionaire pastoraat verder uit te bouwen, met aandacht voor zaken als inspraak organiseren en participatie bevorderen. (Luuk van den Einden)
Download het rapport hier.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
