Bij zijn inauguratie presenteerde paus Leo XIV zich als herder van een wereldkerk vol verscheidenheid. Zijn pleidooi voor eenheid klonk zacht, maar krachtig: wie Christus volgt, kiest niet voor verdeeldheid.
Dat de president van de Verenigde Staten zijn – nota bene katholieke – vicepresident naar de pauselijke inauguratie stuurt, is op zichzelf niet vreemd. Precies hetzelfde gebeurde in 2013 bij de inauguratie van paus Franciscus; de toenmalige president Obama vaardigde toen zijn vicepresident Joe Biden af.
Maar het wereldtoneel is sterk veranderd in de voorbije twaalf jaar. In 2025 is het moeilijk anders dan als een statement te zien dat Donald Trump niet zelf kwam maar zijn rechterhand JD Vance stuurde.
Na zijn aanvankelijke gejubel over de eerste Amerikaanse paus, bekoelde het enthousiasme al snel. Het Trump-kamp krijgt door dat hier bepaald geen ‘MAGA-paus’ staat. “De eerste Amerikaanse paus lijkt niet ‘America first’ te zijn”, zo jammerde Trumps voormalige topadviseur Steve Bannon onlangs al tegen de BBC.
Wie daar nog aan twijfelde mag er na de inauguratie van paus Leo XIV toch echt zeker van zijn. Hier staat een paus van de eenheid, een eenheid in een de enorme verscheidenheid die zowel de Kerk als de wereld van vandaag tekent.
Alleen al de meertaligheid van de liturgie, de lezingen, de voorbeden. Zoveel culturele diversiteit zien we zelden op één podium – behalve misschien bij het Eurovisie Songfestival, maar onze liederen zijn beter.
“Wij willen met nederigheid en vreugde tegen de wereld zeggen: Kijk naar Christus!”
Tweet dit!
Bij de aanwezigen was dezelfde veelkleurigheid te zien; het enorme wereldwijde kardinalencollege dat in het historisch grote conclaaf verenigd was, de vertegenwoordiging van andere christelijke kerken (waar we onder meer de oud-katholieke aartsbisschop van Utrecht Bernd Wallet prominent tussen de oosterse patriarchen zagen zitten) en andere godsdiensten, de vorsten en politici van over de hele wereld, en ook in de talloze bisschoppen, priesters en gelovigen van zoveel verschillende nationaliteiten.
En dan was er natuurlijk de preek van paus Leo. Als je die in één woord zou moeten samenvatten, zou dat woord ‘eenheid’ zijn. Eenheid binnen de katholieke wereldkerk, eenheid met de christelijke zusterkerken en andere religieuze gezindten, en tussen “alle vrouwen en mannen van goede wil”.
Hij citeerde de heilige Augustinus van Hippo die ooit preekte: “Uit alle mensen die de eenheid bewaren met hun broeders en zusters en die hun naasten liefhebben is de kerk opgebouwd.”
Wie er overigens die oorspronkelijke preek bij pakt – die ging de boeken in als Sermo 359, uitgesproken rond het jaar 411 in wat nu de Tunesische badplaats Bizerte is – ziet dat Augustinus hier een ronduit vlammende donderpreek hield.
“Wie is er nu niet blij met eensgezindheid onder broers en zussen?”, vroeg de kerkvader zich ook nog retorisch af. “Maar helaas, binnen menselijke verhoudingen komt dit grote goed zelden voor: iedereen prijst het, zeer weinigen brengen het in praktijk.”
Ondanks zijn vriendelijke en rustige voorkomen hield de ‘zoon van Augustinus’ paus Leo ook wel degelijk een donderpreek voor de aanwezige kerk- en wereldleiders. “In onze tijd zien we nog steeds te veel verdeeldheid, te veel wonden veroorzaakt door haat, geweld, vooroordelen, de angst voor verschillen en een economisch paradigma dat de hulpbronnen van de aarde uitbuit en de armsten marginaliseert”, zei hij.
“Wij van onze kant willen het zuurdesem zijn van eenheid, gemeenschap en broederschap in de wereld. Wij willen met nederigheid en vreugde tegen de wereld zeggen: Kijk naar Christus! Kom dichter bij Hem! Verwelkom zijn woord dat verlicht en troost! Luister naar zijn aanbod van liefde en word zijn ene familie: in de ene Christus zijn wij één.”
Wie zocht naar programmatische woorden van de nieuwe paus: voilà, daar zijn ze. Het belooft nu al veel goeds voor dit pontificaat.
En als Trump met zijn afwezigheid inderdaad een statement wilde maken, is dat er uiteindelijk een ten koste van zichzelf. Aan het altaar van de eenheid hebben politici die gedijen bij verdeeldheid niets te zoeken.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
