Zondag bestaat de moderne staat Israël 75 jaar. Die draagt van bij de oprichting een spanning in zich, die nooit bevredigend is opgelost.
Op 14 mei 1948 werd de nieuwe staat Israël opgericht. In haar onafhankelijkheidsverklaring heette het dat “het een natuurlijk recht” was van het Joodse volk “om haar eigen lot in handen te nemen zoals alle andere naties”. De volgende dag echter vielen de legers van een aantal Arabische staten Israël al aan in een poging het land meteen weer van de kaart te vegen. Dat liep anders: Israël won.
De oorlog creëerde echter het probleem van Palestijnse vluchtelingen, dat nog altijd niet is opgelost. De kwestie verdeelt de Israëlische politiek diep omdat linkse en rechtse partijen hier totaal andere visies op hebben.
Daarnaast kwam er na de oorlog een Joodse vluchtelingenstroom op gang: minstens 600.000 Joden uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika zochten in Israël een veilig heenkomen. Tegelijk ving deze jonge staat honderdduizenden vaak diep getraumatiseerde Europese Joden op die de Holocaust hadden overleefd.
Israël werd hiermee zwaar op de proef gesteld. Beide groepen namen verschillende culturele en politieke achtergronden mee. Het waren vooral de Europese Joden die het idee van een seculiere rechtstaat introduceerden.
Nu zal Israël dus het 75-jarig bestaan vieren. In de aanloop daarnaar, vinden er echter massale protesten plaats in het land. In januari kondigde minister van Justitie Yariv Levin juridische hervormingen aan waarin vooral de taken van het Hooggerechtshof centraal staan. Deze plannen stuitten vooral bij politiek links op hevig verzet.
Israël heeft in de afgelopen jaren bovendien een periode van politieke instabiliteit doorgemaakt: de bevolking moest in drieënhalf jaar maar liefst vijf keer naar de stembus. Die verkiezingen leken echter eerder een referendum over de positie van Benjamin Netanyahu. Hij wond de vijfde en voorlopig laatste stemronde op 1 november 2022 duidelijk, maar wel in een coalitie van nationalistische en religieus-orthodoxe partijen. Dit leidde tot een diepe polarisatie in Israël.
Achter alle tumult schuilt een probleem dat lijkt op dat van Pakistan. Dat werd een jaar voor Israël opgericht en vanaf het begin was er onduidelijkheid over de aard en het wezen van dit nieuwe land. Was het een seculiere staat voor moslims, zoals de founding fathers dachten, of moest het een islamitisch land worden?
Dezelfde ambiguïteit over de aard en de identiteit van het nieuwe land bestaat al sinds 1948 ook in Israël. Was het land de wedergeboorte van het oude, religieuze Israël, inclusief Judea en Samaria (die we nu de Palestijnse Westelijke Jordaanoever noemen)? Of moest Israël een seculier land worden zoals Europese staten?
Deze strijd, die ook in veel Arabische landen woedt, is vanuit Europese optiek onbegrijpelijk en achterhaald. Je zou kunnen zeggen dat die in elk geval aantoont dat Israël inderdaad tot het maatschappelijke en politieke weefsel van het Midden-Oosten behoort.
Intussen groeit het aandeel ultraorthodoxe Joden in de bevolking; ze maken er op dit moment zo’n 13,5 procent van uit. De politieke partijen van deze groep hebben een onevenredig grote invloed op de coalitie die premier Netanyahu heeft gesmeed. Dit wordt met argusogen bekeken door zowel seculiere Joden, als de minderheden, waaronder ook de christenen.
Aartsbisschop Pierbattista Pizzaballa, sinds 2020 de Latijnse patriarch van Jeruzalem, gaf onlangs een interview aan persbureau AP. Daarin zei hij dat Joodse extremisten zich gesterkt voelen door wat zij als hun politieke rugdekking zien. Ze vallen geestelijken lastig en vernielen kerkelijke bezittingen.
“De frequentie van deze aanvallen is iets nieuws”, zei de aartsbisschop. “Deze aanvallers hebben het gevoel dat ze beschermd worden (door leden van de huidige regering, mj). Ze denken dat de huidige culturele en politieke atmosfeer in Israël dit soort acties tegen christenen rechtvaardigt of tolereert”.
Neem bijvoorbeeld de lof die Itamar Ben-Gvir van coalitiepartij Joodse Kracht in november over had voor zijn partijgenoot Bentzi Gopstein – de man die christenen eerder “bloedzuigende vampiers” noemde en de “eeuwenoude dodelijke vijand” van het Joodse volk.
Premier Netanyahu zelf is mag dan eerder seculier en liberaal zijn, critici vrezen dat hij bij incidenten zwijgt om zijn coalitie met nationalistische en ultraorthodoxe partijen niet in gevaar te brengen. De spanning in het hart van de staat Israël bevindt zich na 75 jaar ook in haar regering.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
