In München werd zondag de jaarlijkse internationale conferentie over veiligheid en buitenlands beleid afgesloten. Gek genoeg heeft de staat die dit jaar de grootste impact op de conferentie had, geen eigen leger en op het gebied van veiligheid niet de grootste staat van dienst: het Vaticaan.
Vorige week vrijdag werd namelijk bekend dat er in de marge van de conferentie een ontmoeting had plaatsgevonden tussen de Vaticaanse secretaris voor de Relaties met Staten, aartsbisschop Paul Gallagher, en de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi.
Sinds de communisten in 1949 de macht overnamen in China was er tussen de twee staten geen contact meer geweest op zo’n hoog niveau.
Uit de weinige details die openbaar werden gemaakt, komt naar voren dat Gallagher en Wang spraken over de strijd tegen het coronavirus en over de ontwikkelingen sinds China en het Vaticaan in 2018 een voorlopige overeenkomst sloten over de benoeming van bisschoppen in het land.
In alle eerlijkheid is de inhoud van de ontmoeting vrijwel zeker van minder betekenis dan het feit dat ze elkaar überhaupt ontmoetten. Dit is namelijk een nieuwe stap naar volledig herstel van de diplomatieke banden tussen China en het Vaticaan.
De wens van het Vaticaan om de relaties met China te normaliseren, is op zijn zachtst gezegd controversieel. Kardinaal Joseph Zen, emeritus-bisschop van Hong Kong, zei dat het Vaticaan feitelijk generaties Chinese katholieken verraadt, die met hun bloed hebben betaald voor hun trouw aan Rome en hun weigering om zich te onderwerpen aan de staat.
Zen is niet de enige die heeft benadrukt dat de onderdrukking van katholieken en andere religieuze minderheden juist is toegenomen sinds de overeenkomst uit 2018.
“Het Vaticaan beschouwt het herstellen van de diplomatieke banden met China al decennia lang als het hoogste goed van haar diplomatieke activiteiten”
Tweet dit!
Het Vaticaan doet er echter al sinds paus Paulus VI vrijwel alles aan om de banden met China te herstellen. Het acht dit essentieel om een normaal katholiek leven in het land mogelijk te maken, maar ook in het licht van de bredere diplomatieke rol van de Kerk als de internationale stem van het geweten.
In de woorden van politicoloog Joseph Nye, is het Vaticaan mogelijk ’s werelds belangrijkste soft power, een wereldspeler die vertrouwt op de kracht van diplomatie, cultuur en geschiedenis in plaats van op politieke, economische en militaire macht. China wedijvert ondertussen met de Verenigde Staten om de titel van ’s werelds grootste hard power.
In het licht daarvan beschouwt het Vaticaan het herstellen van de diplomatieke banden met China al decennia lang als het hoogste goed van haar diplomatieke activiteiten, lang voor paus Franciscus op het toneel verscheen.
Het Vaticaan is er niet alleen van overtuigd dat Chinese gelovigen uiteindelijk zullen profiteren van het feit dat ze hun geloofsleven openlijk mogen beleven, maar ook dat het China langzaam tot een constructievere rol op het wereldtoneel kan bewegen.
Dat is wellicht naïef, maar het is maar de vraag of een ander westers land daartoe in staat is, vooral op dit moment.
Vijandig zijn tegen China is een vast onderdeel geworden van de retoriek van de Amerikaanse president Trump, de nieuwe handelsovereenkomst ten spijt; het Verenigd Koninkrijk gaat volledig op in de gevolgen van de Brexit; Frankrijk is in de ban van politieke schandalen; Duitsland lijkt zich op te maken voor een jaar van chaos nu het einde van het tijdperk-Merkel nadert. En Italië… nou ja, dat is Italië.
Juist nu kan het Vaticaan overtuigd zijn van het belang van een stabiele partner met een langetermijnvisie, die met China in gesprek kan gaan binnen het raamwerk van regelmatige diplomatieke contacten. Wat je daar ook van mag vinden, dat is al lange tijd de stellige overtuiging in het Vaticaan.
De foto van Gallagher en Wang die vorige week vrijdag de wereld in werd gestuurd, is dus waarschijnlijk niet de laatste van een hooggeplaatste Vaticaanse bisschop en een Chinese minister. En die luidde een nieuw tijdperk in van relaties tussen soft en hard powers. (Vertaling Susanne Kurstjens)
John Allen Jr. is Vaticaankenner en hoofdredacteur van de katholieke nieuwssite Crux.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
