De man die de paus en de emeritus-paus bijstaat, is volgens de officiële lezing slechts met een soort verlof. Of spelen er toch ook andere factoren een rol in de plotse verdwijning van het Vaticaans toneel van mgr. Georg Gänswein?

Het was een afwezigheid die opviel. Na 15 januari verscheen de prefect van de Pauselijke Huishouding, aartsbisschop Georg Gänswein, niet meer naast paus Franciscus bij de wekelijkse algemene audiëntie. En hij was ook afwezig bij belangrijke privé-ontmoetingen van de paus, zoals die met de Amerikaanse vicepresident Mike Pence.

Het ‘celibaatsboek’ van kardinaal Sarah

Niemand die het Vaticaan kent, gelooft in toeval. En de afwezigheid van Gänswein was erg verdacht, enkele dagen na het verhaal over het ‘celibaatsboek’ dat de dubbele handtekening droeg van emeritus-paus Benedictus en kardinaal Robert Sarah.

Duitse krant: Gänswein voor onbepaalde tijd met verlof

Het eerste medium dat het zwart op wit zette, was woensdagochtend de Duitse Tagespost. Dat blad schreef dat de prefect van de Pauselijke Huishouding voor onbepaalde tijd met verlof was gestuurd.

Na diezelfde middag door talrijke journalisten bevraagd te zijn, maakte Vaticaans woordvoerder Matteo Bruni duidelijk dat het niet om een ontslag ging. “De afwezigheid van Gänswein bij bepaalde audiënties in de afgelopen weken is het gevolg van een gewone herverdeling van de verschillende verplichtingen en functies van de prefect van de Pauselijke Huishouding, die, zoals we weten, ook de rol waarneemt van bijzonder secretaris van de emeritus-paus.”

‘Ik wil je niet meer zien’

Maar is dit echt zo?

In Vaticaanse kringen gaan enkele geruchten over een verhitte discussie tussen Franciscus en Gänswein. In werkelijkheid zouden volgens meer bronnen de enige woorden van de paus zijn geweest: “Ik wil je niet meer zien.”

Mgr. Gänswein en de rel rond het ‘celibaatsboek’

Het moet gezegd dat Gänswein niet geweldig uit het verhaal rond Sarahs boek kwam. Katholiek Nieuwsblad sprak met bronnen dicht bij de uitgever. Volgens hen wist de Duitse aartsbisschop niet alleen van het boek en van de cover met zowel Benedictus als Sarah erop (wat hij ontkent, claimend dat noch hij, noch de emeritus-paus ervan wist), maar zou hij de drukproeven zelfs goedgekeurd hebben.

Niet bepaald idyllisch

Mgr. Gänswein is er herhaaldelijk van beschuldigd zijn rol als bijzonder secretaris van Benedictus XVI uit te buiten.

Ook drukt er een uitspraak uit 2016 op de niet bepaald idyllische relatie tussen hem en paus Franciscus. Gänswein zei dat jaar dat er “geen twee pausen zijn, maar één, in feite een vergroot dienstwerk met een actief en een contemplatief lid”.

De fotomontage van Benedictus’ brief

En tot slot was er zijn rol in het verhaal rond de fotomontage van een brief van de emeritus-paus, geschreven bij gelegenheid van een boekenreeks over de theologie van paus Franciscus. Enkele delen van de brief waren bewust niet in beeld gebracht. Dat verhaal leidde tot het aftreden van mgr. Dario Viganò als prefect van het Secretariaat voor Communicatie.

Onderzoeksjournalist Gianluigi Nuzzi schrijft in zijn boek Giudizio Universale dat de beslissing om niet de hele brief in beeld te brengen, overeengekomen was met Gänswein. Die zou Benedictus daarvan op de hoogte stellen. Toen het schandaal uitbrak, bleef de aartsbisschop echter stil, terwijl journalisten Viganò beschuldigden, die alles aan paus Franciscus had gemeld.

De druppel die de emmer deed overlopen

Het verhaal rond Sarahs boek was de druppel die de emmer deed overlopen. Naar verluidt heeft Gänswein de paus gevraagd om tijdens de verlofperiode nog naar kantoor te kunnen gaan. Franciscus zou geantwoord hebben dat het beter was van niet, en dat zijn functies waargenomen zullen worden door zijn rechterhand, mgr. Leonardo Sapienza.

Het is moeilijk te bepalen of en wanneer aartsbisschop Gänswein terug zal kunnen keren. Er gaan echter al enige tijd verhalen dat de prefectuur van de Pauselijke Huishouding met de hervorming van de curie mogelijk zelfs afgeschaft zou kunnen worden.

‘Een erg grote bende’

Na het schandaal rond de fotomontage publiceerde Nuzzi een sms, die Gänswein aan Viganò verstuurd zou hebben: “Dario, je hebt er een erg grote bende van gemaakt.” Dit keer lijkt het erop dat hij zelf een bende heeft veroorzaakt.