“Het paradijs van de rijken is gemaakt van de hel van de armen”, schreef Victor Hugo in zijn monumentale roman De lachende man (1869).
Het is een citaat om op te kauwen nadat Ofxam Novib eerder deze week een rapport naar buiten bracht waaruit bleek dat de coronacrisis de kloof tussen arm en rijk nog verder heeft vergroot.
De miljarden die overheden investeerden in noodlijdende economieën, verdwenen vooral in de oneindig diepe zakken van de lucky few. Hallucinante cijfers: de tien rijkste mannen ter wereld verdienen moeiteloos vijftienduizend dollar per seconde (!). Ja, dan spreekt Oxfam Novid terecht van “obscene rijkdom”.
Dergelijke berichten vergroten natuurlijk het onbehagen, cynisme en de regelrechte woede die toch al leven door alle corona-ellende. Zeker als bij die krantenberichten de grijnzende tronies worden afgedrukt van die superrijken die hun fortuin maakten met wegwerphandschoenen of neustests.
“Er loopt maar een dunne lijn tussen wierook en lofzang enerzijds, en pek en veren anderzijds”
Tweet dit!
Zo wordt volkswoede geschapen, met hooivorken en fakkels en al. Maar die woede draait nooit op iets uit, hooguit op nog meer ellende – lees er die andere monumentale roman van Victor Hugo maar op na, Les Misérables uit 1862.
Hooggespannen verwachtingen creëren cynisme. Dat is in een notendop wat Vaticaans astronoom Guy Consolmagno recent over de wetenschap betoogde (zie Katholiek Nieuwsblad deze week), maar datzelfde geldt natuurlijk evenzeer voor de politiek, de economie, de populaire cultuur, en ja, ook de Kerk.
Er loopt maar een zeer dunne en breekbare lijn tussen wierook en lofzang enerzijds, en pek en veren anderzijds. Wil je die pek en veren voorkomen, doe dan eerst iets aan die bewieroking van mensen.
Want die is hardnekkig. Eigenlijk is het gek dat krantenredacties die berichten over de kloof tussen arm en rijk in veruit de meeste gevallen illustreren met foto’s van de superrijken, als het even kan met een plezierjacht of ander miljardairsspeelgoed. Kan men niet beter kiezen voor een foto van een alleenstaande moeder met vier kinderen in een armoedige flat, die haar baan kwijtraakte door de coronacrisis?
Ik weet het, dat is minder fotogeniek, het spreekt minder tot de verbeelding, en dat is het hele probleem. Het voedt geen afgunst en wrok op een ander gericht, maar doet een appèl van solidariteit en naastenliefde op onszelf. Dat is vele malen onaangenamer, confronterender. We kijken liever als eksters naar de glinstering van de rijkdom, de mensen verheerlijkend én verfoeiend die meer hebben dan wij.
Wie – zoals Victor Hugo, of paus Franciscus wat dat betreft – in plaats daarvan consequent aandacht blijft vragen voor de hel van de arme, wordt al snel een vermoeiende drammer of salonsocialist gevonden die de armoede te veel romantiseert en/of de rijkdom demoniseert. Maar ze hebben toch echt gelijk. Als wij straks voor die ene barmhartige rechter mogen verschijnen, zal zijn vraag denk ik niet zijn: ‘Heb je je wel voldoende boos gemaakt op je rijke medemens?’ De vraag zal toch echt eerder zijn: ‘Heb je je wel voldoende boos gemaakt omwille van je arme medemens?’
 |
Gratis kennismaken met KN?Dit commentaar is afkomstig uit Katholiek Nieuwsblad nr. 3. Vrijblijvend kennismaken met KN? Vraag hier 3 gratis proefnummers aan! |
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
