Als ik in de trein zit, ben ik vaak de enige die met een boek in de coupé zit. Bijna alle andere passagiers – zowel jonger als ouder dan ik – zitten tijdens de reis op hun telefoon. Dat zeg ik niet om u een complimentje te ontfutselen – “Kijk die Luuk toch eens dapper in z’n eentje de geletterdheid van Nederland op peil houden” – en ook niet om een arrogant oordeel over mijn medeforenzen te vellen, maar omdat dat simpelweg de realiteit is.

Volgens onderzoek uit 2022 spenderen Nederlanders gemiddeld ruim twee uur per dag op hun telefoon; zeker verloren momenten als een treinritje lenen zich heel goed om eens door Instagram te scrollen of een paar TikTok-filmpjes te bekijken.

Bemoedigende verhalen

Er wordt vaak heel krampachtig en neerbuigend gedaan over telefoons en dan met name over sociale media, maar wie zich daar nog druk om maakt, loopt hopeloos achter de feiten aan. Vooral voor jongeren speelt een groot deel van hun (sociale) leven zich online af en is de scheidslijn tussen offline en online steeds vager.

Doordat het online veel efficiënter is om boodschappen te verspreiden, komen jongeren veel makkelijker in aanraking met allerlei wereldbeelden. De opmars van extreemrechts en bepaalde uitwassen van ‘woke’ onder jonge mensen zijn daar negatieve voorbeelden van, maar er zijn ook bemoedigende verhalen.

Zo berichtte Trouw onlangs dat het katholicisme bloeit in het hyperseculiere Zweden omdat tieners er via TikTok mee in aanraking komen. In ons eigen land bereikt de negentienjarige Romy Kersten duizenden jongeren met haar TikTok-video’s over het geloof.

Tropenhelm en kapmes

Het ontkerkelijkte West-Europa is missiegebied geworden, maar de ‘herkerstening’ van ons werelddeel zou dankzij sociale media makkelijker dan ooit kunnen zijn. De missiepaters van nu kunnen hun tropenhelm en kapmes thuislaten: ze hebben alleen een smartphone en een TikTok-account nodig om de Blijde Boodschap te verspreiden.

En toch heb ik er een hard hoofd in dat digitale missionering in onze streken een serieuze vlucht zal nemen. Daarvoor is het veel te afhankelijk van de inzet van pioniers als Romy Kersten, die natuurlijk enthousiast zijn, maar het wel allemaal in hun eentje moeten doen.

Werkers in de wijngaard

Van de Kerk hoeven ze weinig hulp te verwachten, want het instituut dat in eeuwen denkt, loopt op digitaal gebied twintig jaar achter: bij de synodale wereldbijeenkomst van afgelopen oktober wisten de aanwezige bisschoppen en hun gesprekspartners niet veel meer te zeggen dan dat online aanwezig zijn als Kerk “kansen biedt”.

Iedere katholiek mag zich verantwoordelijk voelen voor de verkondiging van het geloof. Zeker in deze ontkerkelijkte tijd is dat een opdracht die niet alleen op priesters en religieuzen afgeschoven kan worden: er zijn te weinig werkers in de wijngaard voor een oogst die, als we Zweden als voorbeeld mogen nemen, enorm zou kunnen zijn.

Maar de tropenhelm die u van heeroom geërfd heeft, mag u op zolder laten liggen. U kunt beter af en toe op sociale media met iemand in gesprek gaan – als u in de trein zit, misschien?