Eerder deze week vond de uitvaart plaats van de moeder van een bekende. Deze vrouw was zeer gelovig geweest, “op haar manier” zoals de familie er aan toevoegde, maar een kerkelijke plechtigheid wilde zij niet meer.
Nog steeds was het afscheid waardig, goed verzorgd, met groot liturgisch gevoel, daar niet van. Maar toch: het blijft droevig dat ze zo teleurgesteld was geraakt in de Kerk gedurende haar lange leven.
En ze is niet de enige. Het Centraal Bureau voor de Statistiek publiceerde onlangs de resultaten van een meerjarig onderzoek naar religie en sociale cohesie. Eén van de opmerkelijke resultaten van dat onderzoek, is dat het vertrouwen in de Kerk onder geen enkele geloofsgroep zo laag is als onder katholieken.
Met name de katholieken die niet (meer) met regelmaat een kerk bezoeken, geven bar weinig om het instituut. Slechts een kwart kan er nog enig vertrouwen voor opbrengen – tegen, om maar wat te noemen, negentig procent van de praktiserende protestanten.
Sowieso constateerde het CBS een grote kloof tussen de praktiserende en de niet-praktiserende gelovigen, op diverse terreinen. Deelname aan het verenigingsleven, bijvoorbeeld, is beduidend hoger onder kerkgaande christenen dan onder niet-kerkgaande christenen. Voor vrijwilligerswerk geldt hetzelfde: praktiserende katholieken zetten zich zelfs het vaakst van alle Nederlanders in als vrijwilliger.
Maar daarbij kwam wel een merkwaardige paradox naar voren. Zo actief als de kerkgaande katholiek zich inzet voor zijn medemens, zo laag is zijn vertrouwen in diezelfde medemens. Daarin vallen juist de praktiserende katholieken in negatieve zin op ten opzichte van andere groepen in onze samenleving. Alleen moslims (zowel de moskeegaande als de niet-moskeegaande) scoren nog lager als het gaat om vertrouwen in de medemens.
Bij protestanten tonen de kerkgangers juist méér vertrouwen in hun medemens dan de niet-kerkgangers. Gek toch: het cliché wil dat katholieken er een optimistisch mensbeeld op nahouden, waar de protestantse broeders en zusters de mens wat negatiever bezien als “geneigd tot alle kwaad”. Dat clichébeeld is dus aan herziening toe.
Het strookt ook wel met mijn eigen ervaring. Misschien ligt het aan mijn functie, maar ik ontmoet de laatste jaren inderdaad veel negativisme onder katholieken, ja juist de praktiserende. Wantrouwen en cynisme, defaitisme. Ellenlange jammerklachten over de teloorgang van de Kerk. Ach en wee, de jeugd van tegenwoordig interesseert het toch allemaal niks meer…
Dat klopt natuurlijk deels, al is dat niet het hele verhaal – lees het interview met onderzoekster Monique van Dijk-Groeneboer maar op pagina 8-9 van de editie van deze week. Het punt is: zulke klachten werken averechts, ze verergeren het verschijnsel dat ze signaleren. Niets is immers zo onaantrekkelijk als een klagende Kerk.
Bovendien helpt dergelijk negativisme ons niet om die oude, op haar manier gelovige moeder te begrijpen, die deze week door een liefhebbende familie te grave werd gedragen, terwijl de Kerk zwijgend aan de zijlijn moest toekijken. Laat onze maatschappelijke inzet weer gepaard gaan met vertrouwen, met vreugde en vriendelijkheid, met luisterbereidheid, en we worden een andere Kerk.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
