De vlaggen zullen niet uitgehangen worden, de fanfares zullen niet gaan spelen. Als in oktober het synodale proces officieel begint dat paus Franciscus voor de wereldkerk startte, merkt de gewone kerkganger daar vermoedelijk weinig van. Vorige week werden de voorbereidende documenten aan de bisdommen gestuurd, want die zijn nu aan zet: zij moeten lokaal inventariseren wat er leeft en speelt en wringt, wat gelovigen verbindt en scheidt.
Het zal nu aan individuele bisdommen zijn om daar ook werk van te gaan maken – of niet. De Nederlandse bisdommen zijn ermee bezig, “voelen de urgentie”, zo bleek uit een eerste rondgang van KN.
Maar dat urgentiebesef zal er niet overal en bij iedereen zijn. Wereldwijd wordt er her en der nogal schouderophalend gereageerd, schreef vaticanist Massimo Faggioli onlangs in La Croix.
Gek is dat niet. ‘Synodaliteit’ klinkt als iets technisch, ver van mijn bed en boven mijn pet. Terwijl het het tegenovergestelde is: voor Franciscus gaat het er om de Kerk terug bij de mensen te brengen. Geen abstracte bespiegelingen of organisatorisch geneuzel, maar een praktische en realistische Kerk die reageert op concrete noden en behoeften ter plaatse, en zo missionair naar buiten treedt. Daarom zal het slagen van dit synodaal proces, zo concludeert ook Faggioli, de lakmoesproef van het pontificaat van Franciscus zijn.
Maar ook als de bedoeling wél goed begrepen wordt, kan het synodale proces op onverschilligheid of zelfs weerstand stuiten. Bij alle gezindten, orthodox en liberaal, progressief en conservatief. En wel omdat dit proces mensen met een simpele, maar oncomfortabele waarheid confronteert. Namelijk deze: de Kerk leert. In de twee betekenissen van dat woord. De Kerk leert, zoals een leraar leert – ze onderwijst, is soms (leer-)stellig. En de Kerk leert zoals een leerling leert – ze luistert, heroverweegt, groeit.
“Alleen als de Kerk het leraar-zijn én het leerling-zijn met elkaar in een balans kan brengen, kan zij werkelijk missionair zijn”
Tweet dit!
Sommigen hebben moeite met dat eerste. Want ‘dat is toch niet van deze tijd?’, ‘Waar bemoeit de Kerk zich eigenlijk mee?’, en ‘Heeft zij nog wel recht van spreken?’. Anderen hebben juist moeite met dat tweede. Want ‘De waarheid is toch in alle eeuwen dezelfde?’, en ‘De Kerk is toch geen parlementaire democratie waarbij de meeste stemmen gelden?’.
Hoe begrijpelijk ook, beide reacties schieten tekort. De eerste is gebaseerd op een uiterst smalle definitie van ‘gezag’, de tweede op een uiterst smalle definitie van ‘traditie’.
In wezen is ‘synodaliteit’ het proces waarbij de Kerk leraar-zijn én leerling-zijn met elkaar in een vruchtbare balans probeert te brengen. Alleen dan kan zij werkelijk missionair zijn. Correctie: alleen dan kunnen wij werkelijk missionair zijn. Wij, de Kerk. Daar gaat deze bisdomsfase over, dat wij gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor het missionaire elan van de Kerk. Het is te hopen dat wij de urgentie daarvan allemáál voelen. Dit is niet alleen Franciscus’ lakmoesproef, dit is de lakmoesproef van álle katholieken van de 21e eeuw.
 |
Gratis kennismaken met KN?Dit commentaar is afkomstig uit Katholiek Nieuwsblad nr. 37. Vrijblijvend kennismaken met KN? Vraag hier 3 gratis proefnummers aan! |
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
