Vandaag vieren we Maria Boodschap – een feest, voor alle duidelijkheid, dat draait om een boodschap aan Maria, niet een boodschap van Maria. Maar het is wel vanwege een boodschap van Maria dat paus Franciscus vandaag Rusland en Oekraïne ‘toewijdt aan het Onbevlekt Hart van Maria’.
Het is een wat curieuze formulering, de gemiddelde niet-katholiek zal de wenkbrauwen fronzen, de gemiddelde katholiek zal er de schouders voor ophalen. Onze Kerk praat nu eenmaal in curieuze formuleringen en soms groteske beelden – dat is ook deel van de charme van ons katholieke geloof. Maar veruit de meeste katholieken zullen er niet wakker van liggen dat de paus dit toewijdingsgebed uitspreekt.
“Mijn sceptische geest heeft geen enkele moeite met het gegeven dat de Moeder Gods met eenvoudige herderskinderen over geopolitiek praat - maar wel met hoe sommigen daarmee aan de haal gaan”
Tweet dit! Misschien ook maar beter; de paar katholieken die er wél wakker van liggen, doen dat niet zelden om de verkeerde redenen. Dit gebed gaat terug op de boodschap van Maria dik een eeuw geleden aan een drietal herderskinderen in het Portugese Fatima. Die plaats groeide uit tot een populair bedevaartsoord, de ‘geheimen’ die Maria deelde met de kinderen kregen voor sommigen een haast mythische status, ook omdat ze in het licht van de communistische revolutie van toen profetisch spraken over de “bekering van Rusland”.
Mijn van nature sceptische geest heeft geen enkele moeite om te accepteren dat de Moeder Gods met eenvoudige herderskinderen over geopolitiek zou praten. Waar ik wel grote moeite mee heb, is hoe sommigen ermee aan de haal gaan, zowel in politieke als in geestelijke zin.
‘Fatima’ kreeg de status van een ijzig Koude-Oorlogsvisioen, sommige adepten gleden steeds verder af in samenzweringswanen en magisch bijgeloof: als wij met z’n allen maar hard genoeg en met exact de juiste woorden bidden tot Maria, zorgt zij wel even dat alle Russen plots katholiek worden en alle dwalingen de wereld uit verdwijnen. Het is niet alleen nonsens, juist vanuit orthodox katholiek perspectief hangt het akelig ver over de rand van de ketterij.
Bisschoppen en pausen hebben dat goed begrepen, en dus deed de Kerk wat ze bij voorkeur doet bij dergelijke verschijnselen: omarmen en van binnenuit uitzuiveren.
De vorige paus speelde een belangrijke rol in het scheiden van zin en onzin in de Fatima-devotie. Het is dan ook geen wonder dat Benedictus heeft laten weten vandaag – net als vele andere bisschoppen, priesters en gelovigen wereldwijd – mee te bidden met Franciscus om die roemruchte ‘toewijding’ van Rusland en Oekraïne.
Zo redden pausen de echte boodschap van dan wel aan Maria uit verkeerde handen. Dat is namelijk een boodschap van vrede en verzoening, een boodschap van ontferming ook, een ‘ja’ tegen het beroep dat op ons gedaan wordt. Ik durf de stelling wel aan dat hoe kerken en kloosters zich nu ontfermen over Oekraïense vluchtelingen veel meer uit te staan heeft met wat God – via het lichtend voorbeeld van Maria – van ons vraagt, dan allerlei pseudoreligieuze fantasieën die de Fatima-boodschappen misbruiken.
 | Gratis kennismaken met KN?Dit commentaar is afkomstig uit Katholiek Nieuwsblad nr. 12. Vrijblijvend kennismaken met KN? Vraag hier 3 gratis proefnummers aan! |
