<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Commentaar

De paus spreekt eigenlijk best duidelijke taal

Anton de Wit 20 februari 2020
image
Op deze foto van 26 oktober 2019 arriveert paus Franciscus bij de laatste bijeenkomst van de Amazonesynode. Vorige week verscheen zijn exhortatie naar aanleiding van die synode. CNS Photo - Paul Haring

Niemand houdt van diplomatieke formuleringen. Omslachtig ambtelijk jargon, meel in de mond. Eromheen draaien, mitsen, maren, nuances, voorbehoud, ruimte voor interpretatie. Weg ermee! Duidelijke taal willen we, zeker van gezagsdragers. Laat je ja een ja zijn en je nee een nee, nietwaar?

Onverbloemde taal

Dus, om maar een actueel voorbeeld te noemen, als er tekort is aan opvang voor daklozen, willen we uit Den Haag onverbloemd horen wat men eraan denkt te gaan doen. Meer geld, meer bedden, als het even kan vandaag nog.

We houden niet van de bewindsman die zegt (zoals nu inderdaad gebeurt): “Tja, dat is een complex probleem, waar we graag iets aan willen doen, maar dat vergt afstemming met meerdere ministeries en lokale overheden, en we moeten er ook nog maar de budgetten voor vrij kunnen maken…”

Die bewindsman mag dan onduidelijk zijn en weinig daadkrachtig overkomen, maar hij heeft wél gelijk. Hij huichelt niet en draait niet, integendeel: het is zelfs waarachtiger om in zulke ingewikkelde kwesties geen beloften te doen die hij niet kan waarmaken. Dat pikt de kiezer immers ook niet, en terecht, maar toch: de publieke opinie blijft ‘duidelijke taal’ eisen.

Duidelijke taal is niet oprechter

Duidelijke taal is helemaal niet ‘waarder’ of oprechter dan de meer omslachtige formuleringen die vaak voor verbloemend en verhullend worden versleten.

Duidelijke taal kan zelf ook machteloosheid verbloemen. Kan verhullen dat sommige problemen helemaal niet zo eenduidig en eenvoudig te verhelpen zijn. Kan verhullen dat niet alle vragen bij een onomwonden antwoord gediend zijn. Onze taal – mooi en machtig, maar tegelijk gebrekkig en getekend door een Babylonische vloek – benadert de waarheid noodgedwongen via omwegen.

“Franciscus spreekt een bloemrijke, geestelijke taal die we lastig begrijpen. Hij ‘creëert verwarring’, heet het dan”

Juist in een complexer wordende samenleving hebben we steeds minder geduld met die omwegen. En groeit de roep om duidelijkheid. We eisen dat niet enkel van politici, maar ook van de paus.

Dat verklaart veel van de ergernis die paus Franciscus oproept – nu ook weer door zich in de Amazone-exhortatie niet duidelijk voor of tegen het gehuwde priesterschap uit te spreken (zie ook onze krant van deze week). Hij spreekt een bloemrijke, geestelijke taal die we lastig begrijpen. Onduidelijk vinden. Hij ‘creëert verwarring’, heet het dan.

De paus legt de bal terug

Eerlijker en juister zou het zijn om te zeggen dat die verwarring sowieso wel bestaat in Kerk en samenleving, en dat we vergeefs hoopten dat de paus die verwarring voor ons op zou lossen. Hij legt de bal in plaats daarvan categorisch terug bij de plaatselijke bisschoppen, bij de kerkgemeenschappen, bij ons als gelovigen zelf.

Daar hóórt de bal ook te liggen, volgens het uiterst katholieke beginsel dat verantwoordelijkheden niet onnodig moeten worden afgeschoven op een hogere instantie.

Irritant is het wel

Maar irritant is dat wel, want we voelen ons zo vaak zo machteloos aan de zijlijn staan van allerlei maatschappelijke en kerkelijke ontwikkelingen, en vestigen daarom zo gretig onze hoop op mensen die wij machtiger achten – pausen, politici… Maar ook zij blijven mensen, met alle beperkingen van dien. Als ze niet deden wat ze beloofden, zijn we teleurgesteld, maar als ze niks beloven evenzeer.

Franciscus’ hele pontificaat lijkt een verwoede aanklacht tegen deze wereldse logica. Hij zal er nog wel meer ergernis en teleurstelling mee oogsten, maar eigenlijk zegt hij steeds, ook nu weer: kijk niet naar mij, doe het lekker zelf. Eigenlijk best duidelijke taal.

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.