Nog voor het boek überhaupt verscheen, zorgde het voor de nodige commotie. In Sodoma. Het geheim van het Vaticaan onthult de Franse socioloog Frédéric Martel dat vele prelaten in de Romeinse curie er een homoseksueel dubbelleven op nahouden.

Nu doen daar al jarenlang hardnekkige geruchten over de ronde, maar het verschil is dat Martel er vier jaar grondig onderzoek naar deed en vele honderden insiders interviewde. Het valt te verwachten dat zijn boek op z’n minst serieus te nemen is.

Geen toeval

De timing van de verschijning van het boek – direct ook in meerdere talen – is opmerkelijk te noemen. De publicatie valt samen met de start van de langverwachte misbruiktop in het Vaticaan. Het kan geen toeval zijn.

Want weliswaar gaat het boek van Martel niet direct over het misbruik van minderjarigen door geestelijken, maar de onthullingen tasten wel direct het morele gezag aan van de mensen die nu in Rome samenzijn om over de kwestie te delibereren.

Too little, too late?

Het lijkt wel of de misbruiktop niet mág slagen. Bij voorbaat werden de hooggespannen verwachtingen alom getemperd, zelfs door paus Franciscus zelf. Bij voorbaat klonken alom bedenkingen bij het doel, de opzet en de korte duur van de top: is dit niet too little, too late?

Vervolgens verschenen er nieuwe publicaties die weliswaar hooguit zijdelings met de top te maken hebben, maar die vooral een bliksemafleider leken, een poging wellicht om het debat een andere richting op te duwen: het genoemde boek van Martel, maar ook de recente berichtgeving van de Vaticaanse spreekbuis L‘Osservatore Romano over seksueel misbruikte zusters.

Niet cynisch zijn

Allemaal kwesties die ook serieuze aandacht verdienen, daar niet van, maar die nu niet moeten afleiden van waar het op de top eigenlijk over moet gaan: de concrete aanpak van het misbruik van minderjarigen, en niet in de laatste plaats het doorbreken van een institutionele cultuur die daar stelselmatig inadequaat op reageert.

Het helpt niet, wanneer wij bij voorbaat cynisch zijn over de uitkomst van de top. We mogen, nee moeten de bijeenkomst kritisch volgen. Dat zullen wij bij KN ook doen – houdt u vooral onze website www.www.kn.nl in de gaten voor het laatste nieuws.

Welwillend blijven

Maar laten we daarbij tegelijkertijd welwillend blijven; bescheiden verwachtingen zijn beter dan zowel te hoge als te lage verwachtingen. Mondjesmaat wordt iets dat lang onbespreekbaar was, bespreekbaar gemaakt. Langzaam zoekt een instituut dat met de handen in het haar zat handvatten om grip te krijgen op een haast ongrijpbaar probleem. Dat is winst.

Of zoals Wim Deetman, die de paus persoonlijk adviseerde voor deze top, eerder deze week in Trouw zei: “Als paus Franciscus alle bisschoppen tijdens die vier dagen in Rome ervan weet te overtuigen dat het misbruik een groot probleem is dat de hele Kerk aangaat en een grondige aanpak vereist, dan is de conferentie in zekere zin al geslaagd.”

Laten we daar alsjeblieft op blijven hopen en voor blijven bidden.