“Rijke landen stoten koolstofdioxide uit, en wij begraven duizenden van onze geliefden.” Was getekend: kardinaal Bo van Yangon, Myanmar. Hij was één van de sprekers op een recente conferentie in Rome om de derde verjaardag te vieren van de veelbesproken klimaatencycliek Laudato Si’.

Dat internationale perspectief dat kardinaal Bo aanreikt, wordt nogal eens vergeten als we over klimaatproblematiek praten.

‘Niet ons probleem’

“Dan stijgt de zeespiegel maar een halve meter, nou en? Dan verhogen we onze dijken toch gewoon een halve meter?”, klinkt het dan simplistisch. Of: “Een halve graad Celsius erbij? Lekker, ik hou wel van warmere zomers!” Nog los van de volmaakte onnozelheid van zulke uitspraken, ze gaan volstrekt voorbij aan de mondiale dimensie van het vraagstuk.

Daarom hamert de Kerk (al langer dan de voorbije drie jaar!) op de zorg om ons ‘gemeenschappelijke huis’. “Niet ons probleem” is niet alleen onchristelijk, het is ook gewoon ronduit onverstandig – want klimaatveranderingen elders leiden tot nieuwe migratiestromen die vanzelf een keer ons probleem worden, hoe hoog we onze dijken ook maken.

Boekhoudkundige benadering

Op de genoemde conferentie benadrukten zowel paus Franciscus als Vaticaans staatssecretaris Parolin dat landen nu snel concreet werk moeten gaan maken van de afspraken van de klimaattop in Parijs. Aan Nederland lijkt die oproep wel besteed; afgelopen dinsdag presenteerde Ed Nijpels de hoofdlijnen van het nationale Klimaatakkoord om tot de halvering van broeikasgassen te komen in 2030. 

Heel belangrijk, maar wat in de publieke acceptatie van zulke plannen niet meehelpt, is dat klimaatproblematiek daarin zo boekhoudkundig wordt benaderd. Onze eigen inbreng wordt dan een rekensom à la: ‘Naar Parijs vliegen kost 75 kilogram CO2-uitstoot, met de hogesnelheidstrein slechts acht kilo.’ Onze ‘ecologische voetafdruk’ (nog zo’n boekhoudersgedrocht) wordt zo een soort zondenlast die wij met ons meetorsen en waar wij ons nooit helemaal van kunnen verlossen.

Goed dat de Kerk meepraat

Dat maakt uiteindelijk ofwel overdreven milieu-moralistisch, ofwel onverschillig. Gij zult niet op vliegvakantie gaan, gij zult uw tuintje niet besproeien bij deze droogte… ’t Is goed, denken we dan, het zal mijn tijd wel duren.

Juist als we het over zonden en ge- en verboden hebben, is het goed dat de Kerk meepraat, en het gesprek niet enkel aan de economen en ecologen overlaat. Want de religieuze traditie brengt iets anders in; een doorleefde deugdethiek die zorg voor de aarde uit het domein van de regeltjes en sommetjes haalt, en in het domein van de geestelijke hygiëne brengt. Kijk maar eens naar de prachtige fotoreportage uit Ethiopië in de nieuwe editie van KN om te zien hoe dat in de praktijk werkt.