Elk jaar rond het feest van Sint-Cecilia – vroegchristelijk martelares en patroonheilige van de muziek en zangers – brengt KN een themanummer uit over muziek. Juist nu overal de zaallichten uitblijven, de podia leeg zijn en de koren in onze kerken grotendeels zwijgen, snappen we het belang ervan. Dat belang overstijgt het economisch nut of de positieve effecten voor onze (geestelijke) gezondheid.
Hoe verleidelijk het in deze tijden ook is om daar over te schrijven, wij kozen ervoor het over een andere boeg te gooien. Het hart van deze editie wordt gevormd door een tweeluik van Myrthe Meester over harmonie en disharmonie, klank en wanklank, verpersoonlijkt door respectievelijk Hildegard van Bingen en Francis Poulenc.
Een intrigerende constatering die vrij terloops in dat tweede artikel gedaan wordt: bij Poulenc, in de vorige eeuw, veranderde de toonkleur van de religieuze muziek; die werd meer zoekend, tastend, dissonant. Dat komt, schrijft Meester, omdat religie de eerdere vanzelfsprekendheid verloor, “in de moderne tijd wordt het geloof van alle kanten aangevochten, van binnenuit en van buitenaf”.
Deze ontwikkeling toont zich uiteraard op veel meer vlakken dan het muzikale. De godsdienst zélf is van klank tot wanklank geworden. We zien dat in recente maatschappelijke discussies, zoals over de beginselverklaring van reformatorische scholen.
Er zit een verschil in wat wij – christenen, niet-christenen – in dezelfde woorden beluisteren. De een hoort: “De liefde van God wordt ultiem weerspiegeld in de verbintenis tussen man en vrouw”, terwijl de ander hoort: “Homo’s worden afgewezen.”
Hetzelfde geldt voor de leuzen die tijdens de recente Mars voor het Leven klonken. De een hoort: “Al het leven, hoe klein en kwetsbaar ook, telt en verdient onze bescherming”, de ander hoort: “De rechten van vrouwen moeten ingeperkt worden.”
Er bestaat een hardnekkige neiging in christelijke kringen om daar vreselijk verongelijkt over te doen, en de schuld eenzijdig bij de ander te leggen – ‘ze’ wíllen ons niet begrijpen, ‘ze’ verdraaien en vertekenen moedwillig onze standpunten. We kunnen ons beter afvragen of wij die standpunten wel zo welluidend tot klinken hebben gebracht.
Een andere neiging is dwepen met de wanklank, er tartend nog een schepje bovenop doen – ‘Jullie vinden ons reactionair? Dan kun je het krijgen!’ Maar daarmee dwaal je onvermijdelijk af van een authentiek, mild en liefdevol christelijk geluid, en maak je de kloof – en daarmee de wanklank – nodeloos groter.
Uiteindelijk geloven wij toch dat het Goede Nieuws een klare klank voor alle oren is. Geen pompeuze symfonie of tegendraads geschreeuw, maar klinkend als een klok, als een zuivere stem die sierlijk naar de hemel stijgt. Wie oren heeft, die hore.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
