Ons KN opiniepanel discussieert deze week in de krant over het aanpakken van nepnieuws. Een modewoord misschien, maar geen modern verschijnsel, zo merkt theoloog Frank Bosman terecht op: de zoektocht naar de waarheid zit bij de mens ingebakken.
Maar precies daarmee is ook de neiging ingebakken om ons een rad voor de ogen te laten draaien. Zo gretig willen we weten hoe het ‘echt’ zit, dat we ons makkelijk vastklampen aan schijnverklaringen. De deskundige die terughoudend en genuanceerd is, wantrouwen we, terwijl we wel geloof hechten aan de eerste de beste nitwit die vanaf de zijlijn iets ongefundeerds maar stelligs roept.
Twitter heeft z’n succes te danken aan dit principe, net als menig talkshow trouwens. Nepberichten, zo blijkt ook uit recent onderzoek (als ook dat geen nepnieuws is tenminste), verspreiden zich sneller via internet dan ware berichten.
De leugen is aantrekkelijker dan de waarheid, en daarmee voor veel mensen ‘waarder’ dan de waarheid. Het resultaat kan zijn dat men alles gelooft of dat men helemaal niets meer gelooft – goedgelovigheid dan wel kleingelovigheid; beide zijn even funest voor de oprecht gelovige levenshouding.
Maar ze zijn gelovigen niet vreemd, helaas. Wij merken dat vaak genoeg op de KN-redactie. Met enige regelmaat ontvangen wij mails in de trant van: ‘Waarom berichten jullie niet over…’ En dan volgt het een of andere Groot Probleem dat door alle media ‘angstvallig verzwegen’ wordt, maar waar op internet gelukkig allerlei ‘zeer betrouwbare informatie’ over te vinden is.
Steevast spreekt uit zulke epistels een diepgaand wantrouwen jegens kerkelijke en wereldse autoriteiten.
Bisschoppen, politici, media; ze zitten allemaal in het complot om het betreffende probleem te verdoezelen. Of ze zijn zelf het probleem; met naam en toenaam worden dan allerlei verwijten of verdachtmakingen geuit. Als wij er niet over schrijven, zijn we uiteraard medeplichtig aan het verdoezelen, durven we ‘de waarheid’ niet op te schrijven.
Dat zij dan maar zo. Wij doen er niet aan mee. Niet uit angst of opportunisme, maar vanuit de overtuiging dat de waarheid zich alleen laat kennen door geduld en onderscheidingsvermogen te betrachten, door zaken van meer kanten te bezien, door gemakkelijke oordelen en snelle conclusies te vermijden.
Nog steeds bungelen de Kerk en de media onderaan de lijst van vertrouwde instanties, zo peilde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) onlangs. Het geeft te denken: precies de instituten die zich beroepsmatig bezighouden (of zouden moeten houden) met de waarheid, worden het slechtst vertrouwd in onze samenleving.
Maar misschien is het ook wel een goed teken; als hun eerbied voor de waarheid maakt dat ze niet toegeven aan de populaire honger naar gemakkelijke antwoorden, zijn Kerk en media hun hogere missie trouw. Dan maar impopulair. In tijden van nepnieuws kunnen ze een lichtend baken zijn.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
