<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
image
Commentaar

Laat de ‘geest van het Concilie’ geen fantoom worden

Anton de Wit 11 oktober 2022

We kunnen beter de startdatum van het Tweede Vaticaans Concilie gedenken dan de slotdatum. Want in feite is deze vergadering van de wereldkerk – die vandaag zestig jaar geleden geopend werd, op 11 oktober 1962 – nooit echt afgesloten.

Sleutelbegrippen

De belangrijke thema’s ervan – participatie, gemeenschap, missie – zijn niet voor niets door paus Franciscus als sleutelbegrippen gekozen voor het wereldwijde synodale proces dat momenteel gaande is.

“Gemakshalve vatten we onze eigen vage ideeën erover samen als ‘de geest van het Concilie’”

Kardinaal Mario Grech, secretaris-generaal van de bisschoppensynode, wees daar in zijn boodschap bij de verjaardag van Vaticanum II terecht op. Ook schreef hij dat de receptie van Vaticanum II “in sommige opzichten nog in de kinderschoenen staat”.

https://www.us12.list-manage.com/subscribe/post?u=d22144bf286104d517b638301&id=b3f10e4ed1

Je hoort dit vaker, en ik onderschrijf het van harte, maar wat zeggen we er eigenlijk mee? Niet zelden zoiets: dat de zinnen uit alle concilieteksten die we zelf enthousiast onderstreept hebben, nog onvoldoende doorgedrongen zijn tot de rest van de kerkgemeenschap.

Losse kreten

Of erger nog, als we überhaupt nooit een van die rijke teksten onder ogen hebben gehad: dat de Kerk nog onvoldoende beantwoordt aan het vage idee dat wij zelf bij het Concilie hebben. Dat vage idee bestaat dan uit wat losse kreten: adjo… accio… aggiori… nou ja, je weet wel: de Kerk moet ‘bij de tijd gebracht worden’, alles wat ons niet zint, moet afgeschaft worden. Gemakshalve vatten we dat samen als ‘de geest van het Concilie’.

image
Kardinalen op het Sint-Pietersplein tijdens het Tweede Vaticaans Concilie Foto: Lothar Wolleh - Wikimedia Commons

Maar die geest wordt zo een fantoom, een schim waarmee wij aan de haal gaan, of die met ons aan de haal gaat… Een typisch voorbeeld: de ‘letter’ van Vaticanum II vroeg heel expliciet om “vroomheid en stiptheid”, “waardige eenvoud” in de liturgie, en verbood het eigenstandig toevoegen, veranderen of weglaten van liturgische elementen (Sacrosanctum Concilium 22.3). Maar met een beroep op ‘de geest van het Concilie’ werden in de decennia erna heel wat tenenkrommend banale knutselliturgieën goedgepraat.

Duits gedram

Ook op kerkpolitiek vlak worden we geplaagd door dergelijke conciliefantomen. Zie hoe de Duitsers met hun ‘Synodale Weg’ een soort Pastoraal Concilie van Noordwijkerhout in het kwadraat hebben geschapen, waarbij de liberale meerderheid geen enkel weerwoord meer duldt, en voorzitter bisschop Georg Bätzing het bestaat zijn meer gematigde collega’s openlijk voor reactionairen uit te schelden.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Zelfs expliciete vermaningen van de paus worden door Bätzing en de zijnen uitgelegd als een impliciete aanmoediging voor hun progressieve gedram.

Herbezinning

Het tragische is dat dit bij menig katholiek leidt tot een houding van: “Als dit ‘synodaliteit’ is, of de ‘geest van het Concilie’ zo je wilt, dan hoeft dat voor mij niet meer.” Maar dan verliezen we de kern ervan uit het oog: namelijk de voortdurende herbezinning op de hartslag van onze missie, op hoe wij Gods woord en sacramenten ook in onze tijd kunnen ontsluiten. Als we dat niet blijven doen, hoeven we zelfs de startdatum niet meer te gedenken: dan moet het Concilie nog beginnen.

Gratis kennismaken met KN?

Dit commentaar is afkomstig uit Katholiek Nieuwsblad nr. 41. Vrijblijvend kennismaken met KN? Vraag hier 3 gratis proefnummers aan!

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.