Een rapportcijfer voor geluk, ik blijf het een vreemd iets vinden. Toch zijn de landelijke onderzoeksbureaus er maar druk mee.
Vele duizenden vragenlijsten worden rondgestuurd en weer ingezameld, telefoontjes gepleegd en e-mails verstuurd, internationale data verzameld voor het vergelijk. Dat alles wordt dan – zo stel ik me voor – in een grote machine gestopt.
Die begint vervaarlijk te ratelen, piepen en stomen, en hoest dan, voilà, een keurig cijfer op: Nederlanders geven hun leven een 7,8. Vervolgens zijn de journalisten, commentatoren en politici weer druk met het uitleggen, analyseren en becommentariëren van dat rapportcijfer.
Zulke trendrapportages (zoals de meest recente van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), waar bovengenoemd cijfer uitkwam) zijn heus wel zinvol. Ze zijn een soort barometer van het algemene welbehagen, geven inzicht in grote nationale en internationale ontwikkelingen op sociaaleconomisch vlak. Alles goed en wel. Maar er kleeft een risico aan de veralgemenisering van ons welzijn. Wie grote lijnen trekt, mist al snel de kleine puntjes. De uitzonderingen op de regel.
Terwijl daar wel onze grootste zorg zou moeten zitten. Heel fijn wanneer 99 op de 100 mensen zeggen blij te zijn met de aantrekkende economie, een fijne baan te hebben, een prima sociaal leven, enzovoort.
Maar juist in kerkelijke kring moet die positieve conclusie tot bezorgdheid leiden: waar is dan die ene voor wie dat niet geldt, die buiten de boot valt – in de termen van het evangelie: het verloren schaap? Statistisch gezien is die groep verwaarloosbaar, maar statistici zijn daarom ook slechte herders.
De zorg om de eenling wordt extra problematisch, wanneer onze samenleving zelf steeds meer verwordt tot een verzameling eenlingen. Ook dat blijkt namelijk uit het recente SCP-rapport. Daaruit spreekt een merkwaardige paradox: het sociale engagement neemt enerzijds toe, maar de bereidheid neemt af om dat engagement in georganiseerd verband in daden om te zetten.
We maken ons meer zorgen om het milieu, maar het aantal leden van natuurbeschermingsorganisaties daalt. We vinden van alles over de economie, maar de vakbonden blijven krimpen. Politiek activisme neemt toe, maar de meeste politieke partijen verliezen leden.
De partijen die wel nieuwe leden trekken, zijn toch vooral de één- (of enkele-)issuepartijen. De politieke participatie die het SCP signaleert is dan ook vooral een tamelijk gratuite vorm: online petities tekenen, meedoen aan boycots, mailtjes sturen naar politici of ambtenaren.
We willen allemaal goed leven, we willen goed doen. Dat spreekt uit het SCP-rapport, en dat is heuglijk genoeg. Ook de organisatie die goed leven en goed doen tot haar core business rekent (de Kerk) krimpt – dat het rapport ook dat meldt, is eigenlijk amper nog nieuws te noemen.
Het punt blijft wel: goed leven en goed doen, kunnen we nooit alleen. We kunnen dan nog zo blij zijn met ons puike rapportcijfer, maar er blijven mensen verloren lopen.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
