Komkommertijd in medialand, de radio brengt een herhaling van een interview met de in april overleden oud-ombudsman Alex Brenninkmeijer. Ik luister ernaar in de auto, terwijl ik op de snelweg het ene na het andere spandoek met omgekeerde Nederlandse vlag passeer. En hoor Brenninkmeijer behartigenswaardige dingen zeggen over het vertrouwen van en in de overheid – of beter, het gebrek daaraan.
Deze man verstond de kunst om op beschaafde en beminnelijke wijze heel scherpe kritiek te leveren. Dat werd vaak niet gehoord, vertelt hij zonder spoor van bitterheid, politici keken hem niet zelden wat glazig aan als hij hun vertelde hoe zij hun eigen ruiten ingooiden door de burger zo te wantrouwen. Hij riep het al jaren voor de toeslagenaffaire, de boerenprotesten, de viruswaanzinbetogers.
Thuisgekomen besluit ik het na te zoeken. En inderdaad, hij zei het allemaal al, bijvoorbeeld in een interview in Trouw in april 2013: “De overheid wil de hele samenleving beheersen. Onderwijs, jeugdzorg, gezondheidszorg: de overheid is met haar wetten, regels en eisen overal binnengedrongen. Ze vernietigt daarbij initiatieven van betrokken burgers, ze rijdt er met een shovel doorheen en vermorzelt een hele infrastructuur.”
“Er klinkt een stil protest tegen het wantrouwen, tegen het falen van het politieke bedrijf, tegen het groeiende onbehagen”
Tweet dit!
Die omgekeerde vlaggen langs de snelweg, de leuzen met burgeroorlogsretoriek, de opportunistische oppositiepartijen die om het even welk vuurtje gretig opstoken: ik vind er van alles van, maar zie ook dat ze toch vooral voortkomen uit precies dat geïnstitutionaliseerde wantrouwen dat wijlen Brenninkmeijer al in 2013 signaleerde. We herkennen er de puinhopen in van een socialisme dat eerst ieder burgerlijk initiatief uit handen nam en tot staatsaangelegenheid maakte, en vervolgens een (neo-)liberalisme dat diezelfde burger liet stikken onder het mom van ‘zelfredzaamheid’.
Ook in onze kerkgemeenschap heeft dat sporen nagelaten. Sinds de jaren zestig zijn vrijwel alle maatschappelijke taken van de Kerk gestaag overgenomen door de overheid; klokgelui op de zondagochtend werd sindsdien wel gedoogd, mits we ons verder maar niet te veel met de samenleving bemoeiden. Dat er ook in onze kerkgemeenschappen nogal eens wat scepsis en wantrouwen leeft richting de overheid kan geen verbazing wekken.
Maar er leeft ook iets anders, en dat is eigenlijk veel verbazingwekkender: een vrijwilligerspotentieel dat ondanks de ontkerkelijking enorm blijft (zie ook het artikel in KN van deze week over ‘herbestemming’ van vrijwilligers bij een parochiefusie). Als je de KASKI-cijfers van het aantal vrijwilligers in parochies afzet tegen het aantal kerkgangers in een gewone zondagsmis, valt op dat het aantal vrijwilligers sinds 2014 zelfs hoger is dan het aantal kerkgangers.
Ik ben er van overtuigd dat dat het échte maatschappelijke protest is, zij het een stil protest, tegen het wantrouwen, tegen het falen van het politieke bedrijf, tegen het groeiende onbehagen, de zich verdiepende kloven. Geen nog luidere schreeuw met een nog groter bord langs de snelweg. Maar gewoon: de mouwen opstropen en iets doen voor je naaste, je gemeenschap.
Reageren? Mail naar opinie@kn.nl.
 |
Gratis kennismaken met KN?Dit commentaar is afkomstig uit Katholiek Nieuwsblad nr. 30. Vrijblijvend kennismaken met KN? Vraag hier 3 gratis proefnummers aan! |
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
