Als zelfs een PVV-Kamerlid moppert over het verdwijnen van PvdA-icoon Drees uit de Canon van Nederland… Dan valt het kennelijk wel mee met de onderlinge tegenstellingen in ons land. Zelf kan ik mij als katholiek dan weer verkneukelen over het feit dat Drees werd vervangen door Marga Klompé, wat toch een mooie en terechte erkenning is voor de inbreng van het katholiek sociaal denken in de opbouw van onze Nederlandse verzorgingsstaat.
Maar eigenlijk is het steeds niet meer dan dat in dit hele debat: mopperen of zich verkneukelen. Steeds wanneer er aanpassingen zijn in deze blauwdruk voor het geschiedenis(basis-)onderwijs gaat het zo: waarom die wel, en die niet, waarom zo veel of zo weinig aandacht voor dit of dat thema? De debatten worden feller zodra ze politieker worden. Het zegt uiteindelijk vooral iets over de eigen standpunten en stokpaardjes.
“Geschiedkunde verwordt zo tot gedienstige sleepdrager van om het even welke modieuze ideologie, tot speelbal van de twittercratie”
Tweet dit!
Dat geldt voor de hele geschiedschrijving: die is nooit louter objectief, nooit vrij van ideologie, nooit vrij van voorkeuren en vooringenomenheden, nooit vrij van actuele belangen. We hoeven ons niet in te beelden dat het ooit anders is geweest of ooit anders zal zijn. Geschiedkunde is meer vertelkunst dan exacte wetenschap. Vertellen over het verleden construeert een heden, geeft richting aan de toekomst – natuurlijk is dat niet ‘objectief’.
Toch: wat opviel in de berichtgeving over deze canon, was het veelvuldige gebruik van het woordje ‘herijken’. De oude canon was aan een ‘herijking’ toe, zo klonk het steeds, en de commissie die de canon opstelde pleit ervoor dat iedere tien jaar te doen. “Het is van belang dat elke generatie haar eigen geschiedenis schrijft volgens de methoden, opvattingen en fascinaties van de eigen tijd”, zo adviseert de commissie.
Maar ‘ijken’ betekent toch het komen tot een gestandaardiseerde maat, met universele geldigheid, zodat een meter altijd en overal een meter is, en een uur altijd en overal een uur? De commissie onder leiding van historicus James Kennedy heeft heus respectabel werk geleverd, maar van een ‘herijking’ is natuurlijk geen sprake – eerder het volmaakte tegendeel. Deze canon verandert iedere tien jaar alle meetlatten, wanneer het eigentijdse “opvattingen en fascinaties” expliciet tot enige ijkpunt maakt.
Geschiedkunde verwordt dan tot gedienstige sleepdrager van om het even welke modieuze ideologie, tot speelbal van de twittercratie. Terwijl de kracht van de geschiedenis – zelfs of juist als subjectieve vertelkunst – er toch in bestaat om de dwaasheden en eigenaardigheden van de eigen tijd te spiegelen aan dwaasheden en eigenaardigheden van andere tijden, en zo de waan van de dag te overstijgen, te komen tot iets van objectiviteit of tenminste enige gezonde relativering van de eigen standpunten en stokpaardjes… Pas als zo’n ‘maat der eeuwen’ het ijkpunt is, kan men met recht spreken van ‘herijking’.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
