“Ik ben blij dat het geen trampolinezaal of fitnesszaal is geworden.” Zo verwoordde een Eindhovense pater laatst in de Volkskrant een voor veel katholieken herkenbaar sentiment: als in onbruik geraakte kerkgebouwen een nieuwe bestemming moeten krijgen, dan toch graag een ‘waardige’ herbestemming.
In Eindhoven schijnt dat gelukt te zijn; de voormalige Paterskerk en aanpalend klooster zijn door uitvaartondernemer Dela opgekocht en omgetoverd tot ‘ceremoniehuizen’. Niet enkel voor uitvaarten, maar bijvoorbeeld ook voor trouwerijen of jubilea. Smaakvol en sfeervol, zo reageren alle bezoekers in eensgezinde lof – inclusief de voormalige bewoners, de paters augustijnen.
Het Eindhovens Dagblad liet Dela-directeur Edzo Doeve aan het woord: “Alles van waarde hebben we in volle glorie hersteld. En we hebben er iets nieuws aan toegevoegd. Het geheel is nu veel meer waard dan de delen afzonderlijk.”
Waardig, waarden, waarde, waard. Opvallend hoe vaak die woorden vallen in deze context. Maar wat wordt ermee bedoeld? Wat is de Kerk ons écht waard (ons opiniepanel discussieert erover deze week)? Praten we nu over ‘waarde’ in louter economische zin, of ook in theologische zin? (Over wat economen van theologen kunnen leren schrijft Paul van Geest deze week ware woorden)
Welbeschouwd is het nogal curieus wat de voorgenoemde directeur zegt. Het hele hoogaltaar – waar katholieken nota bene het Allerheiligste bewaren en vereren; brandpunt van de liturgie – verdween in Eindhoven als museumstuk naar een zijgang. Scherper gesteld: God verdween uit de Paterskerk, dus hoe kun je dan beweren dat “alles van waarde” is hersteld “in volle glorie”?
Dit is de andere kant van het katholieke sentiment bij kerkelijke herbestemming. ‘Waardige’ herbestemming, ja graag, maar het voert ons direct tot de fundamentelere vraag: wat vinden wij van waarde?
Laten we wel wezen; ooit – welbeschouwd nog niet eens zo heel lang geleden; een eeuw, anderhalve eeuw – waren die enorme kerkgebouwen ook een manier om onze eigenwaarde uit te drukken. Ze verrezen in de tijd van de katholieke emancipatie, toen wij als volksdeel dolgraag wilden laten zien: kijk eens, wij tellen mee.
Maar wat is die eigenwaarde anno 2019 nog waard? Die erfenis drukt nu zwaar op onze schouders; we zitten met tal van enorme gebouwen die we nog maar amper kunnen vullen, laat staan onderhouden. Maar ze zijn ons zo dierbaar, jazeker…
Als een kerkgebouw afbrandt, zoals laatst in Hoogmade, wordt dat pijnlijk duidelijk. Toch had bisschop Van den Hende gelijk toen hij na die brand zei, dat hij bovenal blij was dat de “levende stenen” van de kerkgemeenschap ongedeerd waren gebleven.
Daar gaat het uiteindelijk om. Om die levende stenen: de mensen, de gemeenschap, de rituelen die ons dragen, het grote eeuwige verhaal dat ons kleine tijdelijke verhaal diepere betekenis geeft. Gebouwen blijken vergankelijker dan wij dachten.
Dat doet pijn, maar we moeten er maar aan wennen. Laten we dus vooral wat van onvergankelijke waarde is redden uit de inboedel.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
