Hoeveel afstand kan er bestaan tussen een gelovige en zijn of haar bisschop?

In theorie heel veel.

Geografische afstand

Als er een vormselviering is in pak ’m beet het Zweedse Kiruna, dan moet de enige katholieke bisschop die dit Scandinavische land telt toch al snel 14 uur in de auto zitten vanaf Stockholm.

Maar goed, Zweden telt in totaal maar zo’n 125.000 katholieken, in ons eigen landje is alleen het kleinste bisdom Groningen-Leeuwarden kleiner qua aantal gelovigen (en niet eens zo gek veel trouwens). Geografische afstand zegt ook niet alles; de kleine en verspreidde kudde ervaart mogelijk minder afstand tot zijn herder dan de enorme massa samengepakt in een megastal.

Bisdomsfusie?

Nu de bisschopszetel in het genoemde Groningen-Leeuwarden weer vacant is geworden, is de vraag hoe dan ook weer relevant geworden. Onder noorderlingen klonk al direct na het vertrek van Ron van den Hout naar Roermond de ongeruste vraag: “Krijgen we überhaupt wel een nieuwe bisschop, of wordt het hier opgeheven en samengevoegd met een ander bisdom?”

Maar ook klonken her en der stemmen die zeiden: “Dat zou niet eens zo gek zijn. Bisdommen vragen aan parochies om te fuseren vanwege de krimp, waarom geven ze dan zelf niet het goede voorbeeld?”

Geen onverdeeld succes

Geredeneerd vanuit de bestuurlijke en organisatorische efficiëntie is daar zeker iets voor te zeggen. Eén (aarts)bisdom boven en eentje onder de rivieren is dan heus wel genoeg.

Hoewel: vanuit vergelijkbare motieven is er ook in het wereldse bestuur de voorbije decennia aan schaalvergroting gedaan, via talloze gemeentelijke herindelingen, en die zijn ook geen onverdeeld succes gebleken. Onderzoek heeft aangetoond dat inwoners van fusiegemeenten structureel minder vaak naar de stembus gaan en zich vanwege de grotere afstanden minder betrokken voelen bij de plaatselijke en landelijke politiek.

Bestuurder of herder?

Iets vergelijkbaar zien we natuurlijk ook gebeuren in fusieparochies. Ook daar zien we de betrokkenheid teruglopen zodra de afstanden (letterlijk en figuurlijk) groter worden. Willen we dat op bisdomsniveau ook? Hoe vaak gaan parochianen in Delfzijl hun bisschop zien wanneer die helemaal uit Utrecht zou moeten komen rijden (zelfs al is dat niet zo ver als van Stockholm naar Kiruna)?

Als we een bisschop zien als louter een bestuurder, een functionaris, is dat misschien niet zo erg. Als we hem echter bovenal zien als een bekleder van een geestelijk ambt, moeten we misschien zelfs overwegen om méér bisdommen op te richten, om de afstanden dwars tegen de tijdgeest in te verkleinen. De bestuurlijke en organisatorische aspecten kunnen dan prima ondergebracht worden in één landelijk dienstencentrum, zodat de bisschop ook de handen wat meer vrij heeft voor zijn herderlijke taken, weer wat meer “naar de schapen kan ruiken”, om het met paus Franciscus te zeggen.

Wat vindt u?

Een oprechte vraag: wat denkt u eigenlijk? Populistisch gezegd: wilt u meer of minder bisschoppen? Of vindt u het aantal precies goed zo? Wij zijn benieuwd hoe u daarover denkt! Laat het ons vooral weten via opinie@kn.nl.