<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
image
Commentaar

Zusterlijke lessen voor onze eroderende verzorgingsstaat

Anton de Wit 21 april 2023

Op kn.nl publiceerden we onlangs een mooi artikel over de “vrolijke non” Michaela Rak. De goedlachse zuster is een begrip in de Litouwse hoofdstad Vilnius omdat zij dagelijks met een minibusje door de stad trekt op zoek naar spullen voor haar hospice, de eerste palliatieve zorginstelling van het land. Ondanks materiële zorgen staat ze daar vol goede moed de stervenden terzijde, want zo zegt ze: “Niemand wordt alleen gelaten in zijn laatste momenten.”

Goede werken overgenomen

Het is maar één van de talloze voorbeelden van zusters en broeders wereldwijd die zich praktisch inzetten voor de noden van hun medemens.

image
1951: De zusters nemen afscheid van de Rooms-Katholieke meisjes HBS te Amsterdam. De staat ging vanaf die tijd steeds meer werken overnemen die eerder door religieuzen werden gedaan. Foto: Nationaal Archief - Joop van Bilsen, Anefo

Ook in onze streken waren ze lange tijd onmisbaar; totdat er vanaf medio vorige eeuw een nieuwe wind ging waaien en de staat al die ‘goede werken’ op het gebied van zorg, onderwijs en armoedebestrijding over ging nemen – het ideaal van de verzorgingsstaat.

Trendrapport SCP

Wat is er dik een halve eeuw later nog van dat optimistische ideaal over? Als we het recente trendrapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) mogen geloven bar weinig. Het vertrouwen van mensen dat de staat haar zorgtaak naar behoren uitvoert, is historisch laag; en intussen horen we de overheid steeds vaker aan burgers en bedrijven, maar ook kerken en andere organisaties, vragen: “Zeg, steken jullie zelf ook eens even de handen uit de mouwen als het gaat om – vul maar in – het behalen van klimaatdoelen, het opvangen van asielzoekers, het verzorgen van je zieke moeder?”

https://www.us12.list-manage.com/subscribe/post?u=d22144bf286104d517b638301&id=b3f10e4ed1

En dat naast onze voltijds banen hè, want in deeltijd werken, dat is zo ongeveer de ergste doodzonde die wij stervelingen volgens de liberale catechismus kunnen begaan. “Wees je als overheid bewust dat er 24 uur in een etmaal zit”, zo merkte SCP-directeur Karen van Oudenhoven fijntjes op bij Nieuwsuur.

‘Mattheuseffect’

In het rapport zelf heet het iets subtieler dat beleid vaak onvoldoende rekening houdt “met de verschillen in hulpbronnen die mensen tot hun beschikking hebben (economische, sociale, culturele en persoonlijke)”. We mogen daar, met zuster Rak in het achterhoofd, gerust de religieuze hulpbronnen aan toevoegen.

Hoe dan ook heeft het volgens het SCP als onbedoeld effect “dat mensen in een sterkere positie gemakkelijker meekomen en er verder op vooruitgaan, terwijl mensen in een minder sterke positie overvraagd worden, niet mee kunnen komen en er verder op achteruitgaan (een zogenoemd Mattheuseffect)”.

Ongemakkelijke frase

Dat laatste heb ik nagezocht: ‘Mattheuseffect’ is een sociologische vakterm die inderdaad verwijst naar het evangelie; om precies te zijn naar de parabel van de talenten, waar Jezus zegt: “Want aan ieder die heeft, zal gegeven worden; maar wie niet heeft, hem zal nog ontnomen worden zelfs wat hij heeft.” Een hoogst ongemakkelijke frase als we die sociaaleconomisch gaan lezen, wat ook niet de eigenlijke context van de passage is – de gelijkenis zegt iets over de goddelijke economie, niet de wereldse.

Beleidsmakers die zich daar iets van aan willen trekken, en tot verstandig, barmhartig en rechtvaardig beleid voor de lange termijn willen komen, kunnen het beste in de leer gaan bij de Litouwse zuster Michaela Rak, die weet wat het écht betekent om te woekeren met je talenten.

Gratis kennismaken met KN?

Dit commentaar is afkomstig uit Katholiek Nieuwsblad van deze week. Vrijblijvend kennismaken met KN? Vraag hier 3 gratis proefnummers aan!

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.