<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Erfgoed

Het Sociaal Fonds was een steuntje in de rug voor boeren

Jeffry Huntjens-Baetsleer - KDC 27 januari 2025
image
Mgr. Bekkers (midden) bij gelegenheid van het 65-jarig bestaan van de NCB in 1961. Beeld: collectie KDC – NCB

De bestaanszekerheid van boeren neemt al decennialang af. Door voortschrijdende modernisering van de bedrijfsvoering, Europese en nationale wet- en regelgeving en de stikstofcrisis kwamen steeds meer boerenbedrijven in zwaar weer terecht.

De golf van boerenprotesten, die sinds 2019 weer volop het nieuws haalden, is slechts het laatste symptoom van deze ontwikkeling.  Wie zorgt voor de boeren als zij het fysiek, mentaal of sociaal niet meer kunnen bolwerken?

Tegenwoordig is het een gegeven dat de Nederlandse overheid zorg en welzijn organiseert voor haar burgers, maar het is makkelijk te vergeten dat dit een vrij recente ontwikkeling is. De Algemene Bijstandswet en de Ziekenfondswet stammen bijvoorbeeld allebei pas uit 1965.

Netwerk van boeren

De Noordbrabantse Christelijke Boerenbond (NCB) probeerde in de jaren vijftig een antwoord op zulke vraagstukken te geven. De katholieke standsorganisatie, opgericht in 1896, was een netwerk van duizenden kleine boeren die op lokaal en regionaal niveau met elkaar samenwerkten om het gemeenschappelijke belang te dienen.

Het leidde tot de oprichting van coöperatieve ondernemingen, banken en verzekeringen, waarvan enkelen nog tot op de dag van vandaag bestaan, zoals Campina en de Rabobank.

“Wie zorgt voor de boeren als zij het fysiek, mentaal of sociaal niet meer kunnen bolwerken?”

In de naoorlogse jaren zag de toekomst voor veel Brabantse boeren er onzeker uit. Kleine familiebedrijven moesten fuseren en moderniseren. Veel boeren besloten daarom te stoppen of te emigreren.

Uniek initiatief

Mgr. Wilhelmus Marinus Bekkers (1908-1966), de toenmalige geestelijk adviseur van de NCB en later bisschop van Den Bosch, kwam met het initiatief om een Sociaal Fonds op te richten om de boeren en hun families een extra steuntje in de rug te kunnen bieden wanneer er sprake was van persoonlijk leed zoals sterfgevallen en relatieproblemen.

Hierbij ging het zowel om zorgverlening als bedrijfsmatige hulp. De boeren legden zelf een bedrag hiervoor in via de NCB-contributie. Het was voor die tijd een uniek initiatief.

Toen de NCB in 2000 opging in de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie (ZLTO), bleef het Sociaal Fonds bestaan. De invulling van de werkzaamheden is echter in de laatste twintig jaar wel langzaam verschoven van sociaal-pastoraal werk naar ondernemerscoaching.

Onderzoekers van de Radboud Universiteit en oud-medewerkers van NCB/ZLTO willen nu graag deze geschiedenis beter in kaart gaan brengen.

Symposium

Op 31 januari organiseert het KDC een symposium over het Sociaal Fonds, waar aandacht wordt geschonken aan de resultaten van het verkennend onderzoek in de archieven van NCB/ZLTO en waar nieuwe onderzoeksmogelijkheden worden besproken.

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.