<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Erfgoed

Oost en west ontmoeten elkaar in de beelden van Iko

Jeffry Huntjens-Baetsleer - KDC 18 juli 2024
image
Beeldend kunstenaar Iko (rechts) met de beelden die hij gemaakt heeft in opdracht van Schmutzer (links). Buitenzorg (nu: Bogor, West-Java), 7 februari 1926. Foto: Collectie KDC

Als u een bezoek brengt aan het Missiemuseum te Steyl, dan valt uw oog meteen op een prachtige beeldenreeks van Jezus en het Heilig Hart, de Heilige Drie-eenheid, Moeder Maria en twee engelen. Ze zijn uitgevoerd in hout in een traditionele Javaanse stijl.

Deze ontmoeting tussen oost en west kwam tot stand dankzij Jos Schmutzer (1882-1946), een Nederlands-Indische suikermagnaat, politicus van de RKSP en de KVP en kunstliefhebber.

Vorige maand deden prof. dr. Susan Legêne van de Vrije Universiteit en dr. Maaike Derksen van het KDC en de Radboud Universiteit onderzoek in de KDC-collecties naar de verwevenheid van koloniaal en religieus erfgoed. Zij stuitten toen op een opvallend fotoalbum in het archief van pater Petrus Vertenten (1884-1946): een geschenk van Schmutzer uit 1926, met daarin foto’s van de eerdergenoemde beelden, die waarschijnlijk toen net klaar waren. Hoe komt dit album hier terecht?

Geloof en inheemse kunst

Schmutzer interesseerde zich van jongs af aan al in de Javaanse kunst en cultuur. Ook gedurende zijn politieke carrière was hij pleitbezorger voor de eigenheid van de Indonesische cultuur. Daarnaast had hij een grote devotie voor het Heilige Hart van Jezus. Hij zocht daarom naar een combinatie tussen zijn geloof en de inheemse kunst.

https://www.kn.nl/cultuur/

In 1924 gaf de familie Schmutzer opdracht voor de bouw van een Heilig Hartkerk in Ganjuran. Daarbij werd de kunstenaar Iko gevraagd om de beelden te maken. Er is helaas weinig bekend over Iko, behalve dat hij uit West-Java kwam en moslim was. De kerk in Ganjuran – die nog steeds te bezoeken is – werd een van de grootste manifestaties van de Javaanse cultuur in een katholieke kerk.

Erkenning voor Iko

Schmutzer was zo trots op het resultaat dat hij meerdere replica’s van Iko’s beelden liet maken, die uiteindelijk hun weg vonden naar het Missiemuseum in Steyl en het Wereldmuseum in Leiden.

Vertenten, een pater van het Heilig Hart, was bevriend met de familie Schmutzer. Waarschijnlijk was het fotoalbum bedoeld als een cadeau en zo kwam dit in zijn persoonlijke archief terecht. Wat deze foto echter zo bijzonder maakt voor onderzoekers, is dat het waarschijnlijk de enige foto is waarop de kunstenaar Iko zelf te zien is. Zo krijgt de beeldhouwer toch de erkenning die hij verdient.

In deze beeldrubriek in samenwerking met het Katholiek Documentatiecentrum Nijmegen (KDC) staat het Rijke Roomse erfgoed centraal.

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.