Veel katholieke vrouwen laten zich door hun geloof inspireren om de wereld een stukje beter te maken. Het Katholiek Vrouwen Dispuut (KVD) presenteert bijzondere voorbeelden uit de eigen gelederen.
Toen Marga Klompé samen met anderen in 1946 het Katholiek Vrouwen Dispuut oprichtte, gedreven door ongenoegen omdat de toenmalige Katholieke Volkspartij geen enkele vrouw op de kieslijst had gezet, had ze niet kunnen bevroeden dat bijna tachtig jaar later haar inzet nog steeds hoogst actueel zou zijn.
Zij en haar medeoprichtsters vonden dat vrouwen een actieve bijdrage moesten kunnen leveren in de maatschappij. Nog steeds is de positie van vrouwen in allerlei verhoudingen er een die vraagt om alertheid. Gedreven door de waarden van haar katholieke geloof zette Marga Klompé zich actief in voor de emancipatie van de vrouw, maar ook meer algemeen voor menselijkheid, gerechtigheid en vrede.
Zij gaf de katholieke sociale leer handen en voeten, was Nederlands eerste vrouwelijke minister en stond aan de wieg van de Algemene Bijstandswet. Daarmee haalde ze het recht op een financieel bestaansminimum uit de sfeer van de liefdadigheid en verschafte mensen – vooral vrouwen – een mogelijkheid op zelfstandig bestaan.
Haar motto was: “Mensen kunnen de wereld veranderen.” Marga Klompé deed dat in haar tijd met niet aflatende inzet, onder andere in de strijd tegen armoede.
Dit is nog steeds een van de thema’s die vrouwen van het KVD ook vandaag de dag nog motiveren en in beweging zetten. Het KVD brengt sinds zijn oprichting vrouwen bij elkaar die geïnspireerd worden door de rijkdom van de katholieke traditie, niet alleen in spirituele zin maar juist ook uit een oogpunt van de sociale leer, het katholiek sociaal denken.
Paus Franciscus stelde vanaf het begin van zijn pontificaat de armen centraal. Heel pregnant komt dit thema naar voren in de encycliek Laudato si’. Alsof de paus Marga Klompé heeft horen praten doet hij daar, met als uitgangspunt dat dingen kunnen veranderen, een dringende oproep om een oplossing te zoeken voor de grote problemen van de armen.
Hij beschouwt dit op wereldschaal, waarbij hij het verband legt tussen armoede en de vele gewapende conflicten in de wereld. Maar ook in het welvarende Nederland is armoede nog steeds een probleem. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek leefden er in oktober 2024 in Nederland 540.000 mensen in armoede en nog eens 1,2 miljoen mensen net boven die grens. De opdracht die uitgaat van Mattëus 25,36-37 om werken van barmhartigheid te verrichten, blijft tot ons gericht, hier en nu.
In de katholieke sociale leer staan de menselijke waardigheid en solidariteit centraal, waarbij het van wezenlijk belang is ook echt te luisteren naar de ander en contact te maken. In een wereld waarin wie het hardst schreeuwt de meeste aandacht krijgt, gebeuren in stilte veel goede dingen, die het verdienen om uitgelicht te worden. Vrouwen doen daarin vaak cruciaal werk – drie van hen worden hier voorgesteld.
Tine Strous-Delaere uit Leidschendam-Voorburg gaf een loopbaan in het notariaat op om te gaan werken als coördinator van Quiet Den Haag. Zij was zich er van jongs af aan van bewust dat niet iedereen dezelfde kansen in het leven krijgt. Dat maakte haar allergisch voor onrechtvaardigheid. Barmhartigheid en solidariteit zijn kernwaarden die haar als katholieke vrouw inspireren. Voor haar is een van de mooie dingen van de Kerk dat het een plek is waar je terecht kunt als je geen andere opties meer hebt.
Tine werd gevraagd te helpen Quiet op te richten en wist direct dat hier haar roeping lag. Quiet wil het leven voor mensen in armoede leefbaar maken. Men werkt aan de hand van de vier V’s: Vertellen, Verzachten, Versterken en Vertrouwen. Met de Quiet 500, de tegenhanger van de Quote 500, krijgt armoede een gezicht en wordt het verhaal verteld.
Door het vormen van ‘communities’ zorgt Quiet ervoor dat mensen af en toe, ondanks de armoede, een geluksmomentje kunnen ervaren, bijvoorbeeld door een theaterbezoek. Dit dankzij aan Quiet verbonden sponsoren. Binnen de communities versterken de members elkaar en komen ze uit hun isolement.
Het leven in armoede is ingewikkeld, niet in het minst vanwege de vele loketten die er zijn. Binnen de Quiet-community wijst men de weg. Quiet werkt vanuit vertrouwen. Wie lid wil worden van de community hoeft geen bewijsstukken van armoede over te leggen. Een gesprek waarin kennisgemaakt wordt en er naar mensen geluisterd wordt, is voldoende.
“In een wereld waarin wie het hardst schreeuwt de meeste aandacht krijgt, gebeuren in stilte veel goede dingen”
Tweet dit!
Voor Tine gold dat ze zag dat zij hier daadwerkelijk iets kon doen om armoede en ongelijkheid te bestrijden en evenwicht te herstellen. Zij is sinds 2023 de trekker van de Quiet-community in Den Haag, waarvoor ze een thuisbasis creëerde en waarbij op dit moment 600 huishoudens – samen ruim 1600 personen – zijn aangesloten.
Marita Donders-Engelen uit Arnhem is diëtiste en voedingskundige. Zij is naast haar loopbaan altijd actief geweest in caritas en armoedebestrijding. Toen haar echtgenoot op relatief jonge leeftijd ziek werd, was dat een levensveranderend moment en maakte zij ook zelf de levensveranderende keuze om zich vooral te gaan richten op haar man, kinderen, familie en op vrijwilligerswerk.
Bij alle zorgen en verdriet, ook vele jaren later toen haar echtgenoot overleed, ervoer zij dat God aan het werk is. Ze putte kracht uit haar sterke band met Maria, moeder van een bijzondere Zoon, voorspreekster bij God en moeder van allen.
Marita noemt zichzelf naast moeder “caritastijger”. Zij heeft ervaring als voorzitter van de Interparochiële Caritas, secretaris van de Vincentiusvereniging en de Arnhemse Stichting Bijzondere Noden. Volgens haar kun je pas bij huisbezoeken zien wat er echt speelt en waar, ondanks alle voorzieningen die er ook zijn, de gaten vallen. Vaak treft ze alleenstaande vrouwen met kinderen, laaggeletterden en mensen die net boven de officiële armoedegrens leven en dus niet voor allerlei voorzieningen in aanmerking komen.
Armoede kan overal achter de voordeur verborgen zijn en leidt ook vaak tot isolement en sociale uitsluiting. Het is belangrijk vanuit degenen die door armoede zijn getroffen te denken. Als je bijvoorbeeld een vrouw aan een prothese-bh kunt helpen, of voor een bewoner van een instelling voor beschermd wonen kunt regelen dat diegene een bril met de juiste sterkte zelf mag uitkiezen, geef je mensen weer vertrouwen. Dat motiveert Marita en geeft haar energie.
Geïnspireerd door haar tante, die als vroedvrouw onder de armsten in de Sahara werkte, wilde Maria van den Muijsenbergh uit Nijmegen als kind ook een medische missiezuster worden. Tijdens haar medische opleiding ontdekte ze door haar patiënten dat ook zovelen – en vooral vrouwen – in Nederland in ongunstige omstandigheden leven: armoede, dakloosheid, eenzaamheid, angst.
 |
Lees ook
Column | Wie het kleine niet eert… |
Deze omstandigheden zijn bepalend voor de gezondheid van mensen: de armste 20 procent in Nederland leeft 22 jaar korter in goede gezondheid dan de rijkste 20 procent.
Maria ontdekte dat deze mensen onze onvoorwaardelijke steun en solidariteit verdienen. Zij besloot in Nederland te blijven en zette zich de afgelopen veertig jaar als huisarts en straatdokter in voor haar patiënten, onder wie veel vluchtelingen en dakloze mensen.
Als hoogleraar gezondheidsverschillen, en in nevenactiviteiten zoals het voorzitterschap van de Nederlandse Straatdoktergroep, werkt zij aan structureel goede leefomstandigheden, gezondheid en toegang tot goede zorg voor iedereen in Nederland. Zij is presidente van het KVD en geeft aan het een eer te vinden presidente te mogen zijn van een organisatie waarin zoveel vrouwen zich inzetten voor een betere samenleving.
Zoals bovenstaande vrouwen zetten de meeste vrouwen van het KVD zich in voor zwakkeren in hun omgeving. Voor hen is elk mens even belangrijk, elk mens telt. Wij allen zijn bij tijden kwetsbaar en hebben de steun van anderen nodig. Alleen samen kunnen we een goede gemeenschap bouwen. Het KVD draagt daaraan bij.
Monique de Witte-van den Haak was van 2018 tot 2023 presidente van het KVD.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
