Op 1 november staan we stil bij de heiligen, de dag erna bij onze doden. Kan de hoop van Allerheiligen ons bemoedigen bij het verdriet van Allerzielen? En welke belofte heeft Jezus ons met zijn eigen opstanding gedaan?

Ze werd geboren op 1 november 1991. Een prachtig engeltje met een teken. Straks wordt ze 33 jaar. Ik houd van haar, inniger en hartgrondiger dan ik schrijven kan. In het ziekenhuis waar zij werkt, wordt ze door collega’s en patiënten ook op handen gedragen. Ze waakt bij doodsbange mensen. Voor een zware operatie spreekt ze hen moed in. Ze troost wie verdriet heeft. Ze wast, behandelt en verzorgt ernstig zieken. En met haar goudbruine ogen wekt ze warme zachtheid, bijna liefde. Officieel is zij geen heilige, maar…

Haar naam is Kristel.

Allerheiligen is een feest ter nagedachtenis aan alle heiligen en martelaren. Het wordt elk jaar op 1 november gevierd als hoogfeest. Een dag voor alle grote heiligen, maar ook alle onbekende, die het woord van naastenliefde daadwerkelijk hebben volbracht. Het zijn mannen en vrouwen die, waar ook ter wereld, als missionaris lieten zien dat het onmogelijke toch mogelijk was. Want als voorvechters kwamen zij op voor armen, zieken, dak-, thuis- en kanslozen, voor de ‘minsten’.

Het vuur van apostelen

Duizenden missiebroeders en missiezusters wijdden hun leven aan het concreet nabij zijn van onbeminden en kwetsbaren. Met de kracht en het vuur van apostelen brachten zij de bedoelingen van God in de praktijk. Zo traden zij in het spoor van Jezus, die in dit opzicht de allerhoogste heilige was en is. Jezus, die de liefde van zijn hemelse Vader met woorden en daden heeft voorgeleefd en waargemaakt.

En op zijn 33ste gedood werd, maar drie dagen later zijn missie voltooide door ook de dood te overwinnen. Een overwinning met eeuwigheidswaarde.

Troost en toekomst

Jezus zegt daar iets onvergetelijks over, iets ongelooflijks, iets wat mij hartgrondig raakt, verwart en eeuwig leven lijkt te geven: “Ik ben het die de doden laat opstaan. Ik ben het die leven geeft. Iedereen die in mij gelooft, zal leven, ook al is hij gestorven…” Een tekst die ik niet met mijn verstand moet lezen, maar vooral met de ogen van mijn hart. Want alleen dan geeft Hij mij troost en toekomst.

Of beter: alleen zo geeft Hij mij troost en toekomst. Het zijn woorden (eigenlijk een dure belofte!) die mij de rest van mijn leven als een schaduw zullen volgen, prikkelen en een groots perspectief bieden. En een stevige ruggensteun geven voor 2 november.

Vader

Op die datum worden de graven en de urnenmuren van kort- en lang geleden gestorven geliefden met bloemen en kaarsjes geëerd. Het zijn indrukwekkende sferen, waar zeker troost van uitgaat, iets van gedeelde smart, maar waar ik ook ‘leeg’ van thuiskom. Steeds weer dat gemis, dat verdriet, dat ondraaglijke gevoel waarmee je ’s avonds in slaap valt en ’s ochtends wakker wordt.

Soms is er ook vrede. Het overlijden van mijn 97-jarige vader gaf een zekere dankbaarheid. Hij geloofde in de belofte van zijn Heer. Zijn sterven had daardoor ook iets moois, het was bijna rustgevend. Maar daarnaast was er deze zomer de dood van een 42-jarige vriend. Geven de woorden van Jezus – “Ik ben de opstanding en het leven!” – mij dan een groots perspectief? Niet nu, nog niet vandaag. Misschien op een dag. Misschien.

Kleur, klank en kracht

In mijn omgeving wordt vaak gezegd: “Dood is dood!” Heel nuchter, heel gewoon: ‘Deal with it.’ Ieder mens, gelovig of niet, moet leren leven met de dood. En dat is voor iedereen, gelovig of niet, een zware opgave. Vooral omdat niets zo diep ingrijpt en zoveel verwoest als het voorgoed afscheid nemen van iemand waar je uit alle macht van houdt. Een man of vrouw die je leven kleur, klank en kracht gaf, een reisgenoot met wie je kon lachen, huilen, dansen en drinken. Zo’n warm en waardevol medemens is onmisbaar!

Tegelijk gun je hem of haar het allermooiste, het allerhoogste. Want stel je voor dat hem of haar inderdaad dat paradijs wacht. Er is alleen geen tastbaar kompas en geen wettig of overtuigend bewijs. Tenzij… Tenzij je probeert te geloven in die woorden van Jezus: “Je zult leven, ook al ben je gestorven.” Een game changer van de buitencategorie en van beslissende betekenis. Hier wordt een boodschap en die dure belofte gegeven die ons leven (iets) draaglijker maakt.

Jezus werd ter dood veroordeeld en ter dood gebracht. En toch blijkt Hij, na drie dagen, te leven. Maar (als ik het goed begrijp) niet als uitzondering! Want wat er met Jezus gebeurde, zal met al zijn mensen gebeuren. Mensen, zoals de heiligen, zoals Kristel, die zijn bedoelingen in de praktijk brengen, die de naastenliefde concreet proberen waar te maken, die omzien naar de ander. Het zijn de grote en kleine heiligen voor wie de dood niet het einde is, maar een oneindig begin!