Missionaris Martín Lasarte nam een jaar geleden deel aan de Amazonesynode. De Uruguayaanse salesiaan vreesde vooraf al voor een te grote focus op het celibaat en de wijding van vrouwelijke diakens, ten koste van de echte problemen. “Wie priesters wil, moet voor levende gemeenschappen zorgen.”
De boodschap van Martín Lasarte overstijgt de geijkte kerkelijke discussies. Exact een jaar geleden nam de energieke salesiaan, die al meer dan 25 jaar missionaris is, deel aan de Amazonesynode, die tussen 6 en 27 oktober in Rome plaatsvond.
Paus Franciscus riep de evangelisatie van de Amazone en de integrale ecologie tot hoofdthema’s uit, maar de discussie richtte zich vooral op de vraag of gehuwde mannen (viri probati) priester moeten worden gewijd en of er vrouwelijke diakens moesten komen.
Een gemiste kans, zegt Lasarte in gesprek met Katholiek Nieuwsblad. “Ik twijfel niet aan de goede bedoelingen van degenen die dergelijke voorstellen doen. Maar we lopen het risico om bepaalde thema’s oppervlakkig te behandelen. Er is soms gebrek aan kennis wanneer we het over de Amazone hebben.”
Het voorstel voor een liturgische ritus speciaal voor de Amazone, is daar volgens Lasarte een voorbeeld van.
“We zien de Amazone vaak als één geheel, maar er zijn ontzettend veel verschillende culturen, met maar liefst 390 talen. Het is alsof we een Europese liturgie zouden maken, een voor de Portugezen, een voor de Nederlanders, een voor de Italianen. In Italië zijn er dan weer de Romeinen, de Napolitanen… Laten we stap voor stap gaan: de Bijbel is niet eens vertaald in de meeste lokale talen. Dat is de eerste stap voor een inculturatie van de liturgie.”
Ook over de viri probati is veel onwetendheid, zegt Lasarte. Voorstanders wijzen vaak naar de vroege Kerk, waar gehuwde mannen soms werden gekozen voor het priesterschap.
“Maar zij leefden vervolgens celibatair”, verduidelijkt de salesiaan. “Wanneer je een kerkelijke reflectie hierover wilt hebben, waarom dan niet luisteren naar onze broeders uit andere werelddelen zoals Afrika of Azië? Wat denken Kerken van andere riten, zoals de koptisch-katholieken, die ervaring hebben met gehuwde priesters? Laten wij geen discussies voeren die worden aangejaagd door een zekere mediadruk. Je loopt dan het gevaar van manipulatie.”
Ook miste Lasarte tijdens de synode een diepgaande kerkelijke zelfkritiek. Waarom is het pastoraat in de Amazone in de laatste vijftig jaar zo weinig effectief geweest, vraagt hij zich af. Het bracht hem tot een verrassende diagnose: het pastoraat in de Amazone lijdt aan vormen van Alzheimer: ze is deels vergeten wie ze is.
Een oorzaak ligt volgens hem in de invloed van de culturele antropologie. In 1971 schreef een groep antropologen de Verklaring van Barbados, waarin stond dat het Evangelie, het Goede Nieuws van Jezus, juist slecht nieuws zou zijn voor inheemse volkeren. Dat leidde er volgens hem toe dat sommige religieuze congregaties besloten om niet over Hem te praten, om hun visie niet op te dringen.
Lasarte: “Met alle respect: als we missionarissen zijn, hebben we iets moois om te delen met anderen, en niet alleen medicijnen en dergelijke. Jezus Christus tonen is het mooiste wat wij te bieden hebben. Dit is een grote beperking geweest op bepaalde plekken in de Amazone. De Kerk verleent daar diensten, maar verkondigt de vreugde van de verrijzenis van de Heer niet. Haar sociale betrokkenheid is een enorme rijkdom, maar wanneer die de dynamiek van de Kerk in de schaduw zet, wordt het een probleem.”
De priester gaat ook in op het gebrek aan roepingen, een probleem dat tijdens de Amazonesynode intensief aan bod is gekomen.
Roepingen zijn volgens de missionaris vrucht van een levende gemeenschap. “Wanneer die ontbreekt, zijn andere oplossingen kunstmatig. Als we roepingen willen, moeten we zorgen voor authentieke gemeenschappen met een levend geloof. De paus onderstreept dit in Querida Amazonia. Hij spreekt over vreugdevolle gemeenschappen waarin iedereen deelneemt aan de evangelisatie: leken, religieuzen en priesters.”
Lasarte wijst hierbij op lokale Kerken, zoals die van zijn missiepost in Angola, die veel overeenkomsten hebben met die van de Amazone. “Het zijn Kerken die in staat zijn roepingen voort te brengen. Niet alleen priesterroepingen, maar ook huwelijken en gezinnen. Om het geloof te laten groeien is een gemeenschap en een catechumenaat nodig.”
Lees het complete interview in het KN van deze week
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
