Na bijna dertig jaar en zo’n tweeduizend verhalen is Michaël As onlangs gestopt met het schrijven van de geliefde heiligenrubriek Bijvoorbeeld in KN. As begon in 1996 met het uitlichten van de levens van zaligen en heiligen. “Ik heb het schrijven van deze rubriek altijd beschouwd als een vorm van evangelisatie.”
In de prille beginjaren van Katholiek Nieuwsblad bestond de rubriek Bijvoorbeeld nog niet, vertelt As tijdens een telefoongesprek vanuit Ierland, waar hij sinds 2002 woont. Pas in 1996 begon hij met de rubriek over heiligen, die destijds Uitzicht heette.
In eerste instantie ging die over de lezingen van de zondag, maar de rubriek werd al gauw omgezet in een rubriek over zaligen en heiligen. De naam bleef hetzelfde, legt As uit. “We konden Uitzicht ook rijmen met het leven van de heiligen, omdat zij een voorbeeld zijn voor ons, en wij door hen een uitzicht, een perspectief krijgen op een mooier leven met God.”
As heeft inmiddels zo’n tweeduizend ‘heiligenstukjes’ geschreven, becijfert hij zelf. Hij werkte tussen 1985 en 2000 bij KN, onder meer als eindredacteur. Daarna verhuisde hij met zijn vrouw en twaalf kinderen naar Ierland. Toen hij reeds uit dienst was bij KN werd de naam van de rubriek veranderd in het huidige Bijvoorbeeld. De opzet bleef echter hetzelfde.
“Toen ik begon was het een stuk moeilijker om informatie te zoeken over de heilige of zalige van de week”, blikt As terug. “Google bestond nog niet, internet stond nog in de kinderschoenen. We begonnen eigenlijk toen pas met computers te werken. Je moest echt in de boeken duiken.”
As heeft er altijd bewust voor gekozen om recente heiligen uit te lichten, mensen die door de pausen Johannes Paulus II, Benedictus XVI of Franciscus heilig werden verklaard. Hij deed dit om te laten zien dat heiligheid niet iets is uit een ver verleden.
“Heiligheid is iets waartoe wij allemaal geroepen zijn, ook in deze tijden.” Af en toe passeerden er toch grote heiligen de revue, erkent As, zoals de heilige Franciscus, die hij moeilijk buiten beschouwing kon laten. Met de rubriek heeft hij willen laten zien dat “heiligheid voor iedereen is weggelegd”.
De door hem geselecteerde heiligen moesten altijd onderscheidend zijn, vertelt As. “Je kan natuurlijk zo een levensverhaal uit een encyclopedie overschrijven. Maar ik heb in mijn verhalen geprobeerd om specifieke, bijzondere anekdotes uit het leven van heiligen uit te lichten. Ze moesten zich onderscheiden van alle anderen, zodat je ook lezers iets mee kan geven.”
“Toen ik begon was het een stuk moeilijker om informatie te zoeken over de heilige of zalige van de week: Google bestond nog niet”
Tweet dit!
Dat is ook de reden waarom As gemiddeld zo’n twee à drie dagen bezig was om informatie te verzamelen over de heilige in kwestie. “In grote lijnen lijken de levens van heiligen op elkaar. Ze komen uit een vroom gezin, hebben een godservaring en stichten een orde of congregatie. Het gaat erom dat unieke naar voren te halen, en dat betekent veel uitzoekwerk.”
“Neem nou de heilige Thérèse van Lisieux”, vervolgt hij. “Ze kan op het eerste gezicht zo braaf en vroom lijken. Maar in werkelijkheid had ze heel veel gevoel voor humor, ze was een grappige heilige. Maar weinig mensen weten dat ze niet van lange gebeden hield. Ze bad ze natuurlijk wel, maar ze was ook niet gek op de rozenkrans. Daarnaast had ze een hekel aan school. Dit soort anekdotes maken heiligen extra bijzonder en laten zien dat hun levens niet ver van ons af staan.”
Wanneer As wordt gevraagd naar zijn lievelingsheilige, moet hij even nadenken. De eerste die hij noemt is de heilige Jozef. “Hij is voor mij als huisvader een groot voorbeeld. Mijn moeder zei altijd: ‘Een meisje moet een Maria zijn en een jongen een Jozef.’ Ik zeg dit ook tegen onze kinderen”, zegt hij met een knipoog.
Na bijna dertig jaar heeft As besloten om te stoppen met de geliefde rubriek. Hoe is hij tot deze beslissing gekomen? Enerzijds speelde zijn gezondheid een rol, vertelt hij. Anderzijds is het na bijna tweeduizend stukken steeds moeilijker om nieuwe zaligen of heiligen te vinden en ook specifieke anekdotes uit te lichten uit hun levens.
“Ik wil liever geen herhalingen”, legt de auteur uit. “Soms kwam een heilige nogmaals aan bod, maar dan met een hele andere invalshoek. Bijvoorbeeld wanneer er een wonder was gebeurd op iemands voorspraak. Maar ik wilde liever steeds weer nieuwe heiligen uitlichten. Dat betekent dat ik op zoek moest gaan naar informatie over minder bekende heiligen. Dat gaat steeds moeilijker. Ik kan er helaas niet meer de tijd in steken die ik er eigenlijk in wil steken.”
De beslissing was moeilijk, erkent As. “Ik heb het schrijven van deze rubriek altijd beschouwd als een vorm van evangelisatie. Ik deed het ook niet specifiek voor het geld, ik heb het altijd met veel liefde gedaan. Maar er moet toch een dag komen om ergens mee te stoppen, zo is het leven. De rubriek was als het ware een groot deel van mijn leven. Uiteindelijk zal ik het wel gaan missen.”
Lezers hoeven Bijvoorbeeld niet te missen: de rubriek wordt voortgezet op basis van het werk van de in 2022 overleden jezuïet Dries van den Akker.
Denkt As er wel eens aan om een boek te publiceren waarin al zijn verhalen zijn gebundeld? “Misschien wel”, reageert hij enigszins verbaasd. “Maar daar moet ik nog eens rustig over nadenken.”
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
