Kerken die hun online vieringen willen verbeteren, kunnen daarvoor terecht bij het nieuwe Expertisepunt OnlineVieren, een initiatief van Nachtzon Media en De Zalige Zalm, bureau voor geloofscommunicatie. Maar zouden we niet juist niet allemaal weer terug naar de kerkbanken willen?

Volgens de initiatiefnemers zijn livestreams van vieringen ook in de toekomst niet meer weg te denken. Casper van Dorp van Nachtzon Media legt uit: “In allerijl moesten de kerken ontdekken wat het behelst om digitaal uit te zenden. Nu hier wat rust in is gekomen, blijkt dat alle hectiek niet voor niets was. De behoefte aan online vieringen blijft bestaan.”

Oorzaken

Volgens Van Dorp heeft dat verschillende oorzaken. “Voor het oorspronkelijk aantal bezoekers is namelijk in heel veel kerken onvoldoende plaats, vanwege de coronamaatregelen. Daarnaast is er een groep die angst heeft om in de kerk besmet te worden.”

En dan is er volgens Van Dorp nog een groep mensen die al erg aan de online vieringen gewend is.

‘Meerwaarde voor de Kerk’

“Deze ad hoc oplossing blijkt een structurele meerwaarde voor de Kerk te zijn”, zo stelt Van Dorp. “Bij sommige parochies zijn er meer kijkers, dan dat er eerder bezoekers in de kerkbanken zaten.”

Laetitia van der Lans van De Zalige Zalm vult aan: “Mensen die bijvoorbeeld maar één keer per jaar in de kerk komen, of mensen die wel willen, maar niet durven, kunnen we hiermee wel bereiken.”

De livestreams blijken op sommige mensen een drempelverlagend effect te hebben, waardoor het volgens haar ook past bij de missionaire opdracht van de Kerk.

‘Als de mensen maar terugkomen’

Volgens Van der Lans komt de vraag naar online vieringen niet alleen vanuit de kijkers, maar ook van pastores. Tijdens de lockdown leefde er immers angst dat mensen de binding met hun kerkgemeenschap zouden kwijtraken. “Heel vaak hoorden we hen zeggen: ‘Als de mensen maar weer terugkomen.’”

Digitale collecte-inkomsten

Een minder vaak gehoord argument is van financiële aard. “Door de coronacrisis is de financiële situatie van veel parochies verslechterd. Veel parochies zouden tijdens de vieringen handiger gebruik kunnen maken van de mogelijkheden die de livestreams met zich meebrengen.”

Volgens Van der Lans zouden ze een duidelijk moment moeten creëren waarop de gemeenschap digitaal geld kan overmaken. “Vaak wordt er meer geld gepind, dan contant in de collectezak gedaan.”

Kwaliteitsslag

Nu blijkt dat de behoefte naar online vieringen blijft bestaan, wordt het volgens de initiatiefnemers van het Expertisepunt tijd voor een kwaliteitsslag, waarvoor ze allerlei advies en trainingen aanbieden. Via een enquête op onlinevieren.nl wordt geprobeerd de behoeftes verder in kaart te brengen.

‘De beleving terugbrengen’

“Met onze ervaring proberen wij met de beperkte middelen die er in een kerk aanwezig zijn, de beleving van de viering terug te brengen”, zegt Van Dorp. “Wij willen helpen zodat de kijkers de kerkdienst weer écht meemaken. En dat is iets anders dan alleen maar een camera achterin de kerk ophangen.”

Wringt het niet?

De vraag rijst: wringt het hier niet? Kerk-zijn is toch meer dan alleen digitaal een boodschap doorgeven, of een viering op afstand meebeleven? Volgens Van der Lans moet hier inderdaad nog over nagedacht worden.

‘Bezinning nodig’

“Vaak is er onvoldoende plaats voor iedereen in de kerk. Hierdoor wordt de gemeenschap verdeeld tussen aanwezigen en mensen die thuis meevieren. We moeten ervoor zorgen dat die thuisblijvers zich geen b-categorie voelen, omdat ze niet mee delen in de communie en op afstand zijn. Misschien kunnen we tot een vorm komen waarbij ze meer rechtstreeks worden aangesproken. Misschien is het mogelijk om de communie thuis te brengen. We moeten ons hierover samen met pastores bezinnen.”