De Protestantse Kerk Nederland (PKN) kondigde onlangs aan van X (voorheen Twitter) te vertrekken omdat het platform van Trumps rechterhand Elon Musk “niet meer past bij de waarden” waar de PKN voor staat. Volgens media-ethicus Huub Evers is het een beslissing die ook voor de rooms-katholieke Kerk het navolgen waard is.

“Natuurlijk ligt Elon Musk er niet wakker van dat een Nederlandse kerkelijke organisatie – of welke organisatie ook –besluit om van X af te gaan”, zegt Huub Evers, onderzoeker en publicist op het gebied van media-ethiek. “Je hebt in dat opzicht geen macht, maar wel invloed. En het statement is wel degelijk belangrijk, al is het maar naar je eigen achterban toe. Het kan goed zijn om heel duidelijk te zeggen: wij zijn opgestapt, omdat wij de strategie van Musk niet accepteren en omdat wij de manier waarop hij omgaat met journalisten, met censuur, met factchecking, niet acceptabel vinden.”

De PKN blijft nog wel actief op onder andere Facebook en Instagram, eigendom van Mark Zuckerberg die ook steeds dichter tegen Trump aanschurkt. Is dat dan nog wel uit te leggen?

“Die discussie krijg je dan natuurlijk meteen. Als organisatie moet je je er op voorbereiden dat je ook daar dan een antwoord op moet kunnen geven. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: we willen niet van alle social media verdwijnen, vooralsnog blijven we daar, maar we blijven het in de gaten houden of we misschien ook nog eens van Facebook weg moeten.

Ook is het goed om op te merken dat het hele klimaat op die verschillende platformen heel anders is. Je hoeft niet alleen te kijken naar de mensen die op de achtergrond aan de touwtjes trekken, maar ook aan het karakter en het imago van het sociale medium op zichzelf. Dat is op X toch beduidend onfrisser dan op andere platforms.”

Welke argumenten zijn er om wél op dergelijke platforms te blijven?

“Je kunt zeggen: als ik er wegga, ontgaat me van alles wat ook leeft in de samenleving. Iemand als Wilders is nogal actief op X, en nog los wat je daarvan vindt: langs die weg kun je ervan op de hoogte blijven. Anderzijds kan dat ook langs andere kanalen, want media pikken toch wel op wat hij twittert.

Voor een kerkgemeenschap kan ook politieke neutraliteit een argument zijn; in de kerkbanken zitten immers voor- en tegenstanders van die nieuwe politieke wind die waait, en je wil niemand van je vervreemden. Maar dat vind ik eerlijk gezegd geen sterk argument. Ook als je er blijft, zal een deel van de achterban zich in de steek gelaten voelen. Een krachtig, goed uitgelegd statement lijkt me dan altijd beter dan een halfslachtig compromis.

Ook is er zeker wat voor te zeggen om te blijven, om zelf een ander geluid te kunnen blijven laten horen op dergelijke platforms. Maar ook dat moet je dan duidelijk uitleggen aan je achterban.”

Zou u de katholieke bisschoppen adviseren om het voorbeeld van de PKN te volgen en van X te vertrekken?

“Ja, dat zou ik zeker aanraden, ook de katholieke bisdommen en kerkprovincie hebben er volgens mij niets meer te zoeken. Ik hoop dus dat de Nederlandse bisschoppen en ook de Raad van Kerken het voorbeeld van de PKN volgen. Of toch op z’n minst kenbaar maken dat ze het vraagstuk intern heel serieus nemen en het overwegen. Want ook in dit soort maatschappelijke debatten mogen kerkleiders hun stem wat mij betreft veel nadrukkelijker laten horen.”