Dit jaar bestaat het Zonnelied, Franciscus van Assisi’s scheppingslofzang, achthonderd jaar en paus Franciscus’ klimaatencycliek Laudato si’ tien jaar. De Franciscaanse Beweging en de Laudato Si’ Alliantie vieren die jubilea met een maandenlange pelgrimstocht dwars door Nederland.
De Franciscaanse Beweging en de Laudato Si’ Alliantie staan uitdrukkelijk niet stil bij de achthonderdste verjaardag van het Zonnelied en de tiende verjaardag van Laudato si’, maar zetten juist de pas erin: van maart tot en met oktober organiseren zij samen een pelgrimstocht van het Friese Jorwert naar het Brabantse Huijbergen.
De route van vierhonderd kilometer wordt in etappes gelopen. Onderweg vinden tal van activiteiten plaats, zoals een ondersteuningsdag voor “Laudato si’-ers” in Kampen, een Zonneliedconcert in Megen en een groene viering in ’s-Hertogenbosch.
Volgens Jurijn Timon de Vos, projectcoördinator van de Laudato Si’ Alliantie, is de insteek van de pelgrimage om zorg voor de schepping op “een eigentijdse en effectieve manier” onder de aandacht te brengen. “Soms hoef je daar niet ver voor te zoeken, want onze eigen traditie biedt een mooi haakje: pelgrimeren, iets wat katholieken al van oudsher doen.”
De Vos ging in gesprek met Thomas Hontelez, directeur van de Franciscaanse Beweging, die al langer bezig was met plannen voor de achthonderdste verjaardag van het Zonnelied. Zij besloten om het jubileum van het Zonnelied te combineren met het tienjarig bestaan van de pauselijke encycliek Laudato si’, over het belang van zorg voor de schepping. Aangezien paus Franciscus de eerste woorden van het Zonnelied als titel voor die encycliek koos, sluiten beide jubilea naadloos op elkaar aan.
“Een pelgrimstocht is een spirituele ervaring”, zegt De Vos. “Dat willen we de mensen ook aanreiken, want het gaat om nadenken over het beschermen van de aarde. Wanneer je aan het wandelen bent in een mooie omgeving, besef je al gauw dat je onderdeel bent van iets groters. Ook vinden we het belangrijk dat dat gemeenschappelijk gebeurt, want daar staan wij ook voor.”
De bedevaart trekt langs parochies en protestantse gemeenten, wat – zo hoopt De Vos – veel interactie oplevert. “We roepen parochies en gemeenten op om de pelgrims te ontvangen. Daar wordt positief op gereageerd, wat mooi is.”
“Het Zonnelied bejubelt de schepping als iets dat intrinsiek van waarde is. Dat inspireert op een manier die verder reikt dan hoe er in Nederland vaak over het klimaatvraagstuk gesproken wordt.”
Tweet dit!
Een ‘normaal’ gesprek over klimaatthema’s is hard nodig, merkt hij, want het onderwerp is behoorlijk gepolariseerd: “Het is een heel politiek thema geworden, dat sterk versmald is tot een kwestie van voor of tegen. Wij hopen, in navolging van de heilige Franciscus van Assisi, als pelgrims te kunnen laten zien dat het anders kan, dat het bemoedigend kan.”
Hoewel Franciscus het Zonnelied in 1225 schreef, is zijn lofzang op de schepping anno 2025 actueler dan ooit, aangezien klimaatvraagstukken door natuurrampen een plek bovenaan de prioriteitenlijst van de wereldgemeenschap opeisen. De Vos is ervan overtuigd dat het eeuwenoude Zonnelied een boodschap uitdraagt die vandaag de dag inspiratie kan bieden.
“Het Zonnelied bejubelt de schepping als iets dat intrinsiek van waarde is”, zegt hij. “Dat inspireert op een manier die verder reikt dan hoe er in Nederland vaak over het klimaatvraagstuk gesproken wordt en biedt een venster om daar anders naar te kijken.”
Veel mensen doen dat ook: De Vos laat zich bemoedigen door het feit dat mensen de Franciscaanse Beweging en de Laudato Si’ Alliantie benaderd hebben met de vraag om aandacht te besteden aan de jubilea van de werken van de heilige en de paus. “Op die vragen proberen we een antwoord te bieden. Wat het Zonnelied en Laudato si’ in persoonlijke zin voor mensen betekenen, verschilt heel erg, maar de kern is dat je onderdeel bent van de schepping en daar zorg voor hebt te dragen.”
“Dat is een heel ander verhaal dan de puur zakelijke visie die in Nederland redelijk dominant is, die klimaatvraagstukken tot een nulsomspel reduceert: ‘Als ik dit moet inleveren, moet jij dat inleveren’. Maar als je denkt in de termen van het Zonnelied over de aarde als ons gemeenschappelijk huis, dan durf je verder te denken.”
De pauselijke encycliek Laudato si’ is een groentje vergeleken met de ouderdom van het Zonnelied, maar dat maakt het jubileum van de tekst niet minder gedenkwaardig. De Vos is ervan overtuigd dat de encycliek impact heeft gehad op de wereldwijde klimaatdiscussie.
De encycliek kwam tot stand in 2015, te midden van de onderhandelingen over het Parijsakkoord, waarin alle landen met elkaar afspraken om de opwarming van de aarde te beteugelen. “Laudato si’ heeft direct invloed gehad op de doelstellingen. Op die manier heeft de encycliek een direct positief effect gehad.”
De jubileumpelgrimage valt midden in het Heilig Jaar, dat het thema ‘pelgrims van hoop’ draagt. Dat is niet alleen een toepasselijk toeval, maar De Vos denkt dat er in het Heilig Jaar ook aandacht voor het klimaat en de aarde mag zijn.
“Het is eigenlijk ook met een knipoog dat we dit organiseren”, zegt hij. “Niet iedereen hoeft een vliegtuig naar Rome te nemen om daar te pelgrimeren, want in Nederland kun je ook een prachtige voettocht afleggen. Dit is een manier om pelgrim van hoop te zijn, juist in een gepolariseerd vraagstuk.”
Wie interesse heeft om (een deel van) de pelgrimstocht te lopen, vindt hier meer informatie.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
