Op de sabbat staat God in het centrum. Dat leert het jodendom en het christendom nam deze gedachte over. Op de sabbat, op de zondag gaat je aandacht uit naar God. Als sabbatiseren betekent dat je moet loslaten, vrij moet worden, dan betekent dat niet alleen vrij worden ván iets, maar ook vrij worden tót iets, vóór iets, naar de bron terugkeren, de bron waar je met je rug naartoe was komen te staan.

Even geen telefoon

Sabbatiseren is je opnieuw oriënteren. Wat bezielt jou, uit welke bron put jij? Het huidige CDA, lang heen en weer gedwaald tussen vleugels, stromingen, de eisen van zijn kiezers, het machtsdenken van zijn bestuurders, moet zich opnieuw oriënteren. Wie zijn wij echt? Dat vraagt om afzondering, om een tijd van luisteren en geduldig wachten.

Voorkom dat je wordt afgeleid door de waan van de dag, de dingen die je dreigen te overmeesteren. Even geen telefoon, geen getwitter, geen afspraken en vergaderingen, maar concentratie op wat wezenlijk is. Wie ben ik, wat staat mij te doen? De gezondheidstoestand van alle gemeenschappen, ook kerkelijke in hun synodale proces, is af te meten aan hun vermogen tot afzondering, concentratie en oriëntatie, juist bij grote conflicten, angsten en onzekerheden.

Dodelijke twisten

Wezenlijke vernieuwing komt pas tot stand, zegt Henri Nouwen, “wanneer gemeenschappen regelmatig de afzondering zoeken”, om te ontdekken wat hun roeping is, hun bron. “Er zou geen belangrijk besluit moeten worden genomen, geen ingrijpende wijzigingen worden ingezet zonder een periode van lang en aandachtig luisteren waaraan elk lid op de een of andere manier zou moeten deelnemen”. Je kunt dat ook “bidden” noemen.

Oriëntatie, concentratie, aandacht en geduld: ze vormen een begrippenreeks die voor elke gemeenschap van belang is. In de Kerk gaat het zelden om geruchtmakende, spectaculaire vernieuwingen. Bepaalde inzichten moet je niet op het verkeerde moment verbeten willen doordrukken. Dat leidt alleen maar tot scheiding en dodelijke twisten, zo leert de kerkgeschiedenis.

Geweldige krachtinspanning

De Kerk heeft perioden van grote duisternis, van diepe crises gekend, door haar eigen schuld, of door oorzaken van buiten. Durf geduldig te zijn, tijd te nemen en te wachten. De Kerk heeft altijd van de crisis geleerd, zei de grote Engelse kardinaal John Henry Newman eens. Zij wist, als de wereld over haar triomfeerde, tot een “verbazende heropstanding” te komen.

Na een geweldige krachtinspanning ben je uitgeput, zegt Newman, en val je in een diepe slaap. Maar die slaap kan de Kerk goed doen, haar nieuwe kracht geven. Die slaap “onderbreekt haar gang en staakt als het ware haar functie. Maar dan richt zij zich weer op en is ze eens te meer zichzelf”.

Maar hoe weet je nu wat de juiste tijd is, de goede oriëntatie, het ware christendom? Een echt christelijk mens herken je aan de vruchten! Dat is de proef op de som, altijd weer.

Hartelijkheid

Op het graf van de grote onderwijzer en onderwijshervormer Jan Ligthart staat in steen gebeiteld: “De hele opvoeding is een kwestie van liefde, geduld en wijsheid, en de laatste twee groeien waar de eerste heerst”.

Een schoolinspecteur rapporteerde over Ligtharts school, gelegen in de Schilderswijk, een Haagse arbeidersbuurt: “Als je hier binnenkomt, dan ademt je de hartelijkheid tegemoet.”