Ondanks alle oorlogen, alle verdeeldheid, is voor paus Johannes Paulus II de mensheid één familie, omdat alle mensen “naar het beeld van God” geschapen zijn. Zij hebben een gemeenschappelijke bestemming, omdat ze “geroepen zijn in God de volheid van hun leven te vinden”.
Verwonder je niet over de grote verscheidenheid aan religies die de Voorzienigheid heeft toegelaten, zegt de paus, maar verbaas je eerder over hoeveel gemeenschappelijks die religies hebben. “Onder de mensen bestaat er, ondanks de verschillen in het geloof, een geheim van de eenheid, waarvan de christenen zich volledig bewust zijn.”
In 1965 werden de concilievaders het eens over Nostra Aetate, de verklaring over de houding van de Kerk tegenover de niet-christelijke godsdiensten. De verklaring moest rekening houden met de uiterst gevoelige geschiedenis van het joodse drama in de oorlog, maar ook met het conflict tussen Israël en de Arabische landen na 1948.
Conservatieve milieus rondom aartsbisschop Marcel Lefebvre hadden zich al fel verzet tegen de conceptteksten. Zij bleven vasthouden aan de “oude” leer dat het heil uitsluitend en alleen in de rooms-katholieke Kerk te vinden was, en zeker niet bij andere godsdiensten. Wie geïnteresseerd is in de verschillen tussen de godsdiensten, in de kwade aspecten van die andere godsdiensten, wie al dat geweld, al die strijd tussen de godsdiensten erbij wil halen, heeft in Nostra Aetate niets te zoeken.
De concilieverklaring is maar op één ding gericht: de eenheid van de menselijke familie, de gemeenschappelijkheid bij alle verschillen, op de vrede tussen de mensen. In Lumen Gentium (9) wordt al naar die grote intuïtie over de eenheid verwezen. God heeft Israël tot zijn volk uitverkoren, zegt de tekst en verwijst daarbij naar Handelingen 10,35: “In alle tijden en bij elk volk wordt ieder die God vreest en de gerechtigheid beoefent door hem aanvaard.”
“Het gaat het Concilie hier dus om het respect voor de anderen, om de gemeenschappelijkheid bij alle verschillen.”
Tweet dit!
De vele godsdiensten in de gemeenschap van de volken, zegt Nostra Aetate, willen een antwoord geven op “de verborgen raadselen van het menselijk bestaan”. Wie is de mens, wat is de zin en het doel van ons leven, wat is goed en wat is zonde? Wat is de oorsprong en de betekenis van het lijden? Hoe kunnen we het ware geluk verwerven? Wat zegt het geloof over dood, oordeel en beloning na de dood, over “het mysterie dat ons bestaan omvat”?
Het Concilie spreekt met respect over hindoeïsme en boeddhisme, over religies die “de onrust van ons menselijk hart op verschillende wijzen te hulp komen”. De Kerk verwerpt niets “dat in deze godsdiensten waar en heilig is”, met hun voorschriften en doctrines die “dikwijls verwijzen naar een straal van die waarheid die alle mensen verlicht”.
Het gaat het Concilie hier dus om het respect voor de anderen, om de gemeenschappelijkheid bij alle verschillen. In die geest zal Johannes Paulus II in 1986 in Assisi de vertegenwoordigers van de wereldreligies bijeenroepen, ook al staan deze godsdiensten soms ver weg van wat de Kerk, in de woorden van Nostra Aetate, zelf ziet en verkondigt als “de weg, de waarheid en het leven”(Joh. 14, 6).
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
