De Kerk is de gemeenschap van de heiligen, bruid van Christus, in de kracht van de Heilige Geest, teken in de wereld. Maar diezelfde Kerk, zegt het Tweede Vaticaans Concilie, is een Kerk die steeds hervormd en vernieuwd moet worden, Ecclesia semper reformanda. Er is in zoveel eeuwen zoveel armzaligheid geweest, ontrouw aan de geest van God, ontrouw aan de boodschap die zij verkondigde.

Enorme kracht

Maar het Evangelie, de blijde boodschap, heeft een enorme kracht en vernieuwt de Kerk voortdurend, zegt het Concilie. Het geloof, zegt de boerenzoon kardinaal Franz König (1905-2004), een belangrijk concilievader, begint als een klein plantje en heeft de kracht in zich om tot een boom te worden met vele takken en vruchten.

Een gedoopt mens zal dikwijls niet begrijpen wat de Kerk hem voorhoudt als “wijsheid van Christus en als wijsheid van God”. Kom mij te hulp, Heer, bij mijn ongeloof, zegt het Evangelie. In elke tijd weer, zegt König, is er zoveel half geloof geweest, zoveel twijfel, wensdenken, bijgeloof en ongeloof. Maar nooit zal de Kerk “hen verstoten om wie Jezus zo bezorgd was: hen die ver van de Kerk stonden, de zondaars, de half gelovigen en de zoekenden”.

De Kerk heeft zoveel tekorten, zij heeft zoveel bederf en vervuiling in zich, zegt König, en daarom heeft de wereld de Kerk “al zo dikwijls doodverklaard en al vele grafschriften voor haar geschreven”. Men heeft de Kerk vervolgd, verboden, geprobeerd haar onschadelijk te maken. Maar niet alleen van buiten is zij opgejaagd geweest.

Ook van binnen was er zoveel fout, met haar “strevers naar macht, intriganten, egoïsten, brutale mensen, verstarde juristen, farizeeërs”. Zoveel van “de besten” hebben onder die Kerk geleden. En toch, zegt König, was de Kerk daar weer, stond zij op, was zij weer levend, en hebben miljoenen weer “van haar gehouden en wilden haar niet meer verlaten. Hoe komt dat?”

Het antwoord van König is eenvoudig. Niet wij zijn deze Kerk begonnen. Zij ontstond zonder dat iemand dat verwacht had, zegt hij. “Deze kerk kwam uit de hand van God.” En zij begint elke eeuw, elke dag opnieuw, in het hart van de mensen.

De Kerk leeft anders dan de mensen, zegt König. Zij wordt steeds weer nieuw geboren, te midden van het verval, de vervolgingen, de lauwheid en de onverschilligheid van de mensen.

Naar de bron leiden

Mensen zullen altijd weer “met het vuur en de Geest van God” worden gedoopt. Onder de miljoenen onverschillige christenen wordt “eenmaal er een door het vuur aangegrepen”, zegt König. Onder lauwe christenen, trage en halve gelovigen, kan opeens “de honger naar God” uitbreken.

“Dan beginnen ze te zoeken, te vinden, te branden”, en zullen ze, naar het woord van Christus, vuur op de aarde verspreiden. Zij zullen andere mensen naar de bron leiden die ze zelf gevonden hebben. Zij zullen spreken, verkondigen, “ook als duizend anderen daar tegenin spreken, zij zullen dat gewoon doen.”