<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Opinie

Nederland, tolerant?

KN Redactie 3 augustus 2017
image
Een volle kerk tijdens de Nationale Bedevaart ter ere van de HH. Martelaren van Gorcum (Foto: KN-Jan Peeters)

De Martelaren van Gorcum werden 150 jaar geleden heilig verklaard. Zij werden vermoord omdat ze katholiek waren en wilden blijven. Staat het er tegenwoordig beter voor met de religieuze tolerantie in ons land?

1572 was een jaar vol geweld tegen katholieken. Want behalve de negentien martelaren van Gorcum (9 juli) werden op 25 juni vijf franciscanen uit Alkmaar gruwelijk gemarteld en daarna opgehangen. En op 23 juli werden in Roermond twaalf kartuizers en de secretaris van de bisschop door de protestantse troepen van Willem van Oranje vermoord.

Onbekend

De heilige Martelaren van Gorcum ken ik van kindsbeen af, maar van de Martelaren van Roermond had ik tot voor enkele jaren nog nooit gehoord en die van Alkmaar waren mij zelfs tot voor kort onbekend.

Vreemd eigenlijk, waarom kende ik ze niet? Misschien omdat die laatste twee groepen martelaren nooit zijn zalig- of heiligverklaard. Maar ik denk ook omdat hun marteldood niet past bij het beeld dat wij hebben van ons land als tolerant land.

Tolerant?

Want zo hadden wij toch geleerd in de geschiedenislessen? Wij kenden geen Inquisitie; die bestond in katholieke landen als Spanje en Portugal. Bij ons heerste godsdienstvrijheid en tolerantie; daarom konden bijvoorbeeld Joden zich hier vrijelijk vestigen.

Bij nader inzien valt dat dus tegen, want katholieken werden vanaf het begin van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) in ons land onderdrukt, vervolgd en soms vermoord. Gelukkig ligt die tijd achter ons en is er door de grondwet van 1848 godsdienstvrijheid gekomen. Iedereen kan in vrijheid zijn godsdienst beleven. Maar hoe staat het met de tolerantie?

Christelijke minderheid

Inderdaad, katholieken worden niet meer vervolgd door protestanten; en andersom ook niet. De oecumene heeft voor meer onderling begrip gezorgd en op veel terreinen werken katholieken en protestanten samen. Maar ik zie in ons land (en heel de westerse wereld) een andere tweedeling ontstaan. We zijn geen christelijk land meer. Christenen (katholieken én protestanten) worden een minderheid. Het gevolg daarvan is dat de tolerantie ten aanzien van christenen minder gaat worden.

We worden niet gevangen gezet of gedood, zoals in de tijd van de genoemde martelaren. Maar als ik de kranten lees, de ingezonden stukken, of tv-programma’s zie, dan bespeur ik een toenemende onverdraagzaamheid jegens alles wat christelijk is. Er is een streven om het openbare leven te zuiveren van alles wat een christelijke herkomst heeft.

Onverdraagzaamheid

Dat proces verloopt sluipend, bijna ongemerkt. Twee voorbeelden. Christenen mogen in sommige winkelcentra in Amsterdam hun winkels op zondag niet meer sluiten. Het begon ermee dat winkels op zondag open mochten zijn; de zondag als ‘dag des Heren’ was niet meer normgevend. Wie dat zou willen, moest zijn winkel op zondag open kunnen houden. Maar nu slaat het door: je mag je winkel op zondag niet meer sluiten. Zo wordt het christenen impliciet verboden om de zondag te vieren als ‘dag des Heren’.

In België is onlangs een filosofiedocent op non-actief gesteld, omdat hij op grond van zijn wetenschappelijk onderzoek tot de conclusie kwam dat abortus moord is. Nou wordt er over abortus verschillend gedacht, dat is bekend. Maar er bestaat ook zoiets als vrijheid van meningsuiting en vrijheid van geweten. En als iemand van oordeel is dat abortus moord is, dan zou dat toch moeten kunnen worden gezegd; zeker als dat wetenschappelijk wordt onderbouwd. Maar dat strookt niet met het seculiere gedachtegoed in onze samenleving en dus worden christenen die er een andere mening op nahouden, daarvoor gestraft. Zo is het gesteld met de tolerantie in onze samenleving.

Samenkomst

Op 1 juli kwamen in Amsterdam afstammelingen van slaven in de vroegere Nederlandse koloniën (zwarte en gekleurde mensen) bijeen om de afschaffing van de slavernij te vieren. Ze voelen zich nog steeds tweederangsburgers. Die bijeenkomst in Amsterdam stond in het teken van hun identiteit en waardigheid.

Zo zijn er meer minderheidsgroepen die opkomen voor hun identiteit en waardigheid. De Joden doen dat op 27 januari (bevrijding van Auschwitz) en vrouwen op 8 maart (internationale vrouwendag).

Identiteit

Ik vraag mij af: wordt het niet tijd voor katholieken in ons land om op te komen voor hun identiteit en waardigheid en daartoe in landelijk verband samen te komen? Zouden we de jaarlijkse Nationale Bedevaart naar Brielle – die daar ter ere van de HH. Martelaren van Gorcum op of rond 9 juli wordt gehouden – niet voortaan met katholieken uit heel het land in dat licht kunnen vieren?

Dr. Theo Schepens is godsdienst­socioloog en docent aan de priesteropleidingen van de bisdommen Breda (Bovendonk), ’s-Hertogenbosch (St.-Janscentrum) en Roermond (Rolduc).

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.