De Hoge Raad hoorde begin februari twee partijen over de onteigening van de Hertogin Hedwigepolder, intussen de meest besproken polder van Europa.
Al meer dan twaalf jaar vecht eigenaar Géry De Cloedt in zijn eentje tegen het plan van de Nederlandse staat om het landbouwgebied waarin zijn polder ligt onder water te zetten.
Een afspraak die, zonder zijn medeweten, in 2005 is gemaakt tussen Nederland en Vlaanderen in het kader van de tweede verdieping van de Westerschelde. Een afspraak die zo weer aangepast had kunnen worden als de Nederlandse ambtenaren en verantwoordelijke politici bij de les waren geweest.
In 2007 heeft de Tweede Kamer vanwege de vele protesten bepaald dat de grond in de Hedwigepolder niet onder dwang mag worden verkregen. Twee jaar later besluit het kabinet-Balkenende dat de driehonderd hectare vruchtbare landbouwgrond toch onder water moet.
Een besluit dat onder verdachte omstandigheden is genomen. Tijdens het Kamerdebat over wel of niet ontpolderen, waarbij minister Verburg onwel werd, bleek dat het beloofde extra onderzoek naar alternatieve oplossingen niet was gedaan.
Het geschorste debat werd nooit hervat: nog geen week later besloot het kabinet – onder druk van een aantal PvdA- en CDA-leden die met geheime afspraken bezig waren geweest – dat er toch ontpolderd moest worden.
Reden genoeg voor een parlementair onderzoek, zou men zeggen, maar de Zeeuws-Vlaamse polder ligt te ver van Den Haag af. Stilstaan bij de Antwerpse havenplannen doet niemand. Sindsdien spande Géry De Cloedt rechtszaak na rechtszaak aan om zijn polder te beschermen tegen onomkeerbare plannen.
Van de Nederlandse politiek hoefde hij en vele Zeeuwen met hem niets te verwachten. Zeeuwse politici staken liever hun kop in het zand, want er lagen mooie financiële beloftes op tafel. Zeer welkom in die moeilijke jaren van economische crisis. Is er niet twintig miljoen aan Belgisch geld uit het Hedwigepotje aan de verbreding van de Sloeweg besteed?
Veel Zeeuwen en critici vinden het nog steeds een krankzinnig plan: niemand kan meer precies uitleggen wat de voordelen zijn van het onder water zetten of dat het nog noodzakelijk is de polder op te geven. Opnieuw breekt een spannende tijd aan, want hoe zal de Hoge Raad naar deze kwestie kijken?
Volgens de provincie Zeeland moet het een recreatiegebied worden met luxe lodge-tenten, vogeluitkijkposten en ‘natte waterbeleving’ naast diverse commerciële activiteiten. Onlangs mocht de bevolking met ideeën komen voor een recreatieve en andere invulling van het ambitieuze Grenspark Groot Saeftinghe.
Over veiligheid en natuurherstel hoor je niemand. Absurd eigenlijk, omdat er nog steeds procedures lopen. Nederland heeft de huid verkocht voordat de beer geschoten is. Dat kan ons duur komen te staan.
De proceskosten lopen ondertussen voor beide partijen tot in de honderdduizenden euro’s. De staat doet dat van gemeenschapsgeld en De Cloedt teert in op familiekapitaal.
Dankzij de verdiepingen gaat het de Antwerpsen haven voor de wind nu zij toegankelijk is voor ‘s werelds grootste containerschepen. Wat betekent dat voor ons Rotterdam, economisch gezien een grote concurrent?
België wil dat Nederland het verdrag snel nakomt, zodat het gebied zogezegd een veiligheids- en overloopgebied wordt voor Antwerpen en het achterland. Maar als je goed kijkt naar hoe België dat wil aanpakken wordt het achterliggende gebied juist zeer kwetsbaar, zeker met de kerncentrale van Doel vlakbij, die daar niet op berekend is. Overstroming daarvan zou volgens officiële berekeningen vergelijkbaar zijn met de gevolgen van de ramp in Fukushima.
De polder is mooi zoals hij is. Veel mensen genieten al jaren van de rust en van het karakter van de polder. Het is een van de hoogst gelegen gebieden in Zeeland die straks vier meter moet worden afgegraven. Er staan bomen van honderd jaar oud. In totaal moeten er zesduizend bomen verdwijnen. De te vernietigen landbouwgrond is de vruchtbaarste die er is.
Wanneer komt Nederland tot inzicht? De afgelopen twaalf jaar heeft de wetenschap niet stilgestaan. Er bestaan fantastische en toekomstbestendige alternatieve oplossingen waardoor win-win-situaties ontstaan voor iedereen.
Het is nu aan de rechter. Die vroeg zich al af waarom onteigend moet worden als de eigenaar van de polder ingrijpen zou toestaan. Want De Cloedt is eventueel bereid op verantwoorde en duurzame wijze water toe te laten in het gebied en de karakteristieke polder zo veel mogelijk te behouden.
De beoogde nieuwe eigenaren – projectontwikkelaars en natuurorganisaties – willen er een soort nieuwe natuurbeleving en waterpretpark van maken waar met zilte landbouw zal worden geëxperimenteerd. Een utopie, want door de ligging slibt de hele boel zo weer dicht. Dat zien we bij de afgravingen bij Perkpolder uit 2015: die zijn sneller opgeslibd dan was verwacht.
Laten we hopen dat de Hoge Raad het belang van het cultureel-agrarisch erfgoed voorop zet en een einde maakt aan de verspilling.
Bo van Scheyen is filmmaakster.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
