Voor de zwarte katholieke gemeenschap in de VS is de kardinaalscreatie van Wilton Gregory een historische gebeurtenis, zelfs groter dan de verkiezing van de eerste zwarte president in 2008.
Toen paus Franciscus in 2019 aartsbisschop Wilton D. Gregory als eerste Afro-Amerikaan in Washington benoemde, was het voor velen een uitgemaakte zaak dat de Kerk snel haar eerste zwarte kardinaal uit de Verenigde Staten zou hebben.
Vijf van Gregory’s zes directe voorgangers waren opgeklommen tot het hoogste orgaan van kerkelijke functionarissen, terwijl ze het machtige, historisch belangrijke aartsbisdom Washington leidden.
Paus Franciscus blijk van inzet voor een rechtvaardigere vertegenwoordiging in het College van Kardinalen – inclusief zijn historische benoemingen van de eerste zwarte kardinalen uit Haïti en Saint Lucia in 2014 – maakte Gregory’s kansen zelfs nog groter.
Ik hield echter, net als veel andere zwarte katholieken in de VS, mijn adem in. De kerkgeschiedenis heeft me geleerd radicaal te zijn in mijn gebeden, maar terughoudend in mijn verwachtingen.
Toch was ik op 28 november via een livestream getuige van een wonder: de eerste Latijns-Amerikaanse leider van de Kerk verhief Wilton Gregory, een vrome zwarte katholiek uit een achterbuurt van Chicago, formeel tot het College van Kardinalen, en daarmee tot kanshebber om ooit de grootste Kerk ter wereld te leiden. En ik zeg trots met alle engelen en heiligen: amen!
Ik zeg amen omdat ik, als katholiek kerkhistoricus, goed weet hoe moeilijk het was om de Kerk naar deze mijlpaal te krijgen.
Zeker, de benoeming van kardinaal Gregory is allereerst een erkenning van zijn lange en indrukwekkende staat van dienst. Als onverzettelijk voorvechter van rassengelijkheid en pleitbezorger van mensen in de marge, heeft hij consequent blijk gegeven van een toewijding aan het algemeen welzijn en de hele mensheid, zonder onderscheid.
“De kerkgeschiedenis heeft me geleerd radicaal te zijn in mijn gebed, maar terughoudend in mijn verwachtingen”
Tweet dit!
Maar zijn benoeming is ook van extra betekenis voor de al lang bestaande en lang verdrukte zwarte katholieke gemeenschap van de VS. Wij zwarte gelovigen weten dat Gregory’s kardinalaat zelfs nog belangrijker is dan de verkiezing in 2008 van de eerste zwarte president van het land.
De Amerikaanse Kerk is niet vrij van de smet van slavernij en racisme. Spaans-katholieke kolonisten speelden een belangrijke rol in het vestigen van eeuwenlange slavenhandel en segregatie in het land dat de Verenigde Staten ging heten.
Sommigen beweren dat Gregory’s Afro-Amerikaanse afkomst er niet toe doet in dit gesprek, maar het blijft een feit dat ras in de moderne katholieke Kerk nog steeds een rol speelt. Men kan het verhaal van de zwarte katholieke gemeenschap waaruit kardinaal Gregory voortkomt, niet vertellen zonder de Afrikaanse wortels van de Amerikaanse Kerk te erkennen, en rekening te houden met haar lange, grotendeels niet-verzoende geschiedenis met kolonialisme, slavernij, segregatie en uitsluiting.
Maar het is niet enkel kommer en kwel. Kardinaal Gregory is ook het product van een lange traditie van katholicisme dat van meet af aan streed tegen racisme en blank superioriteitsgevoel. Het is een traditie die altijd begreep dat zwarte levens ertoe doen en dat de zwarte geschiedenis in de VS en de rest van de wereld in wezen een katholieke geschiedenis is.
Dat de kardinaalscreatie plaatsvond tijdens de dertigste verjaardag van Black Catholic History Month, is de kers op de taart voor Amerikaanse zwarte katholieken, die lang hebben gestreden voor erkenning van hun rijke erfgoed binnen de Kerk.
Terwijl individueel en structureel racisme in onze samenleving en Kerk blijven bestaan, markeert de aanwezigheid van Wilton Gregory in het College van Kardinalen een belangrijk nieuw begin. Hij herinnert ons aan de richting die de Kerk ons altijd heeft gewezen om gerechtigheid, verzoening en vrede te bereiken: altijd voorwaarts en nooit achteruit.
Laat de Kerk alleen daarom al ‘amen’ zeggen.
Shannen Dee Williams is universitair docent (kerk-)geschiedenis aan Villanova University. Ze doet onderzoek naar de betekenis van Afro-Amerikaanse zusters in religieuze congregaties.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
