In KN en andere media heeft u volop kunnen lezen over het misbruik. Dit hoef ik niet te herhalen. Misbruik in de Kerk is niet nieuw. Het verraad van Judas, de zwakheid van de apostelen met Petrus voorop, heeft Jezus niet weerhouden voor zijn Kerk te sterven en met haar te blijven.

In de late Middeleeuwen ontstond de Reformatie grotendeels door de misstanden in de Kerk. Macht, aanzien, geld, aflatenhandel, politieke ambities en arrogante religieuze hoogmoed leidden toen stap voor stap naar dat debacle dat de Kerk nu al meer dan vijfhonderd jaar verscheurd houdt.

De zuivering moet in de Kerk beginnen

Soms reageren mensen verdedigend. Is het echter niet zo dat wat betreft de visie en het gedrag omtrent seksualiteit en machtsmisbruik enzovoort, de zuivering juist in de Kerk moet beginnen? Waar anders? Als we als kerkgemeenschap laks en gelaten met deze problematiek omgaan, komt dit woord van Jezus naar voren: “…als het zout zijn kracht verliest, waarmee zal men dan zouten? Het deugt nergens meer voor dan om weggeworpen en door de mensen vertrapt te worden” (Mt. 5,13).

Het is niet vreemd dat het slecht gaat met de Kerk en met de wereld. De zuivering moet in de Kerk beginnen. Daarbij gaat ze door het stof. De Kerk moet haar Heer volgen die zelf als een worm door het stof ging, om vergeving te krijgen voor de hele mensheid.

Een grote boetetijd

Naast het straffen van daders en gedogers en meer oprechte aandacht voor de slachtoffers, is het nodig dat de Kerk een grote boetetijd afkondigt. Het misbruik is tot in de haarvaten doorgedrongen. Een boetetijd voor alle wegkijken, gebrek aan compassie, ethiek, vuur en trouw aan Christus.

Paus Franciscus heeft daartoe een aanzet gegeven in zijn brief aan het Volk Gods. Deze brief wordt echter vaak eenzijdig en kortzichtig gelezen. Kort gezegd vallen twee reacties mij op:

1. Men vindt dat de oproep tot boete zich op de verkeerde groepen richt. Het zou meer over de daders moeten gaan en er zou meer zorg moeten zijn voor de slachtoffers.

2. Wanneer komt de Kerk nu eens met concrete daden? Aan mooie woorden hebben we niets.

Natuurlijk is de paus zich zulke verwijten bewust. Waarom roept hij dan op tot vasten en gebed? Hij doet hetzelfde als wat de profeten deden en wat Jezus zegt over sommige demonen: “Dit soort kan door niets anders uitgedreven worden dan door bidden en vasten” (Mc. 9, 29).

De paus wil dat we eerst bij God aankloppen; dat we als Kerk schuld erkennen en God met grote aandrang vragen ons hierin te hulp te komen. In feite geeft hij hiermee aan dat het probleem zo overstijgend en hardnekkig is, dat alles wat in de media geroepen wordt nog lang geen oplossing biedt. Het kwaad zit dieper.

Een groot en maatschappij-breed probleem concentreert zich nu op de Kerk. De Kerk moet hierin het voortouw nemen, dat is haar taak. Het vraagt zuivering van hoog tot laag. Dat slaagt alleen als we bij God beginnen, bidden en vasten, vragen om de Heilige Geest. Alleen met Gods hulp zullen maatregelen ook echt resultaat hebben.

Michel Hagen is pastoor te … en columnist van Katholiek Nieuwsblad.

Zie hagenpreken.nl en @hagenpreken