Diakens staan midden in het leven en kunnen vaak als ervaringsdeskundigen meepraten over huwelijks- en gezinsonderwerpen. In een tijd van toenemende priestertekorten zou de Kerk meer aandacht mogen hebben voor de meerwaarde van diakens.
Op afbeeldingen uit de eerste eeuwen van het christendom zien we vaak een bisschop die geflankeerd wordt door zijn diakens. Denk bijvoorbeeld aan bisschop Willibrord, de patroonheilige van Nederland. Diakens bestuurden vaak samen met de bisschop een bisdom. Ook werden diakens in vroeger tijden soms tot paus gekozen zonder eerst tot priester te zijn gewijd, zoals de in 222 overleden paus Calixtus I en aan de zesde-eeuwse paus Bonifatius III.
Wat is nu, vandaag de dag, de meerwaarde van diakens in de Kerk? Meestal zijn ze gehuwd en hebben ze samen met hun vrouw ook kinderen. Daardoor staan ze midden in het leven en kunnen ze als ervaringsdeskundigen meepraten en meedenken over gezins- en opvoedingsproblemen. Priesters zijn verplicht celibatair; als gevolg daarvan is hun referentiekader wat dat betreft nu eenmaal veel beperkter.
Ik ben van mening dat diakens ook meer geschikt zijn om bijvoorbeeld aanstaande bruidsparen te begeleiden op weg naar het huwelijk. Zij weten immers als ervaringsdeskundigen hoe het is om echtgenoot en om ouder te zijn. Een bisschop zei eens tegen mij: “U hebt eigenlijk een dubbele roeping: die van het huwelijk en die van het diaconaat.” Ik heb tegen hem gezegd dat de eerste roeping, het huwelijk, voor mij op de eerste plaats blijft staan. De bisschop knikte instemmend.
Het lijkt me belangrijk dat priesters en bisschoppen meer gebruik gaan maken van de specifieke expertise, vaardigheden en ervaringen van gehuwde diakens. Aan een regelmatig contact schort het in de praktijk nog weleens, zo hoor ik van verschillende kanten.
Gehuwde diakens zijn volgens mij ook bij uitstek geschikt om op familiebezoek te gaan. Vooral wanneer er sprake is van gezins- en opvoedingsproblemen. Denk in het bijzonder aan de opvoeding van jonge kinderen en pubers met verslavingsproblemen, ongeregeld of helemaal geen schoolbezoek, te weinig motivatie of overmatig gamen. Of wanneer een huwelijk onder spanning staat.
Familiebezoek in deze tijd van een soms schrijnend tekort aan priesters en aan diakens? Jazeker! Onze paus Franciscus zou het van harte toejuichen. Hij vindt dat de herders moeten ruiken naar hun schapen, zo heeft hij meerdere keren gezegd. Alleen maar na afloop van een viering achterin de kerk de gelovigen een hand geven is beslist te weinig.
Maar diakens kosten de Kerk toch geld? Ze ontvangen toch een salaris? Nee, tegenwoordig worden steeds meer permanente, onbezoldigde diakens gewijd en aangesteld. Een permanente diaken kan niet tot priester worden gewijd; vandaar de benaming. Veelal naast werkzaamheden in de burgermaatschappij zetten deze diakens zich belangeloos in ten dienste van de Kerk.
Bisschoppen en pastoors zouden diakens moeten koesteren in deze tijd. Eens per jaar of vaker ervaringen uitwisselen tot welzijn van het gelovige volk zou zeer gewenst zijn. Voortgangsgesprekken, één of twee keer per jaar, lijken me bepaald geen overbodige luxe. Dat zal ongetwijfeld zijn vruchten opleveren. Eenieder kan daar zijn voordeel mee doen, in het belang van Christus en zijn Kerk.
Hans Nijhuis is diaken in het aartsbisdom Utrecht.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
