Het kost ouders moeite om contact te maken met hun kinderen omdat deze vastgekluisterd zitten aan hun telefoon. Jongeren zijn verslaafd aan sociale media en games. Dat is helaas niet overdreven: het wordt tijd voor eerlijkheid over de negatieve impact van schermen op de ontwikkeling van onze kinderen.
De cijfers spreken voor zich. Uit een onlangs gepresenteerde initiatiefnota door Kamerleden Don Ceder (CU) en Jesse Six Dijkstra (NSC) blijkt dat kinderen tot en met zes jaar gemiddeld honderd minuten per dag achter een scherm zitten. Voor jongeren tussen de 15 en de 21 jaar is dat zelfs 5,4 uur!
Vooral het socialemediagebruik blijkt van grote invloed op de mentale gezondheid. 62 procent van de 15- tot 35-jarigen zegt zelf verslaafd te zijn aan sociale media. 30 procent (bij vrouwen tussen de 15 en de 21 jaar zelfs 39 procent) voelt zich onzeker, verdrietig of depressief na gebruik ervan.
De initiatiefnota sluit aan bij de toenemende zorg over de schadelijke gevolgen van (overmatig) schermgebruik – in het bijzonder sociale media en games – op de ontwikkeling van kinderen en jongeren.
Ook in de media komt het steeds duidelijker naar voren: zo kwam Arjen Lubach met een vlammend betoog om de smartphone voor kinderen te verbieden en bij Eva Jinek schoof de bekende Amerikaanse sociaalpsycholoog Jonathan Haidt aan, die al jaren waarschuwt voor geestelijke schade door sociale media en smartphones.
Zorgverzekeraar Zilveren Kruis startte onlangs de campagne ‘Social minderen’. Met de slogan ‘Pak de controle terug over je mentale gezondheid en begin met social minderen’ worden jongeren en volwassenen opgeroepen om zelf hun verantwoordelijkheid te nemen. En jeugdartsen waarschuwen onder andere voor de toename van bijziendheid bij kinderen.
“Ouders kunnen het niet alleen, als samenleving dienen we onze collectieve verantwoordelijkheid op te pakken”
Tweet dit!
Laten we eerlijk zijn: te vaak worden kinderen en jongeren niet of onvoldoende begeleid in hun kennismaking en omgaan met de online wereld. Vreemd eigenlijk, want in de fysieke wereld doen we er alles aan om de veiligheid van kinderen te garanderen.
We stellen regels op voor het verkeer zodat ze veilig over straat kunnen, er zijn pestprotocollen, buurtapps en we vaccineren hen tegen ziektes. In de fysieke wereld neem je je kind bij het leren fietsen of oversteken aan de hand, leg je uit wat het moet doen en waarom het belangrijk is goed op te letten.
En wat doen we als het om de online wereld gaat? Daar laten we hen over aan verslavende algoritmes die op hun emoties inspelen. Emoties die zij, vanwege hun leeftijd, nog niet kunnen reguleren.
Ze worden bestookt met slimme verkooptrucs en ongenuanceerde meningen, er wordt gevolgd waar ze zijn, wat ze leuk vinden, waarmee ze zich bezighouden, hoe het met hun mentale gezondheid is. En deze informatie wordt gebruikt om hun meningen en gedrag te manipuleren. In de fysieke wereld zouden ouders en opvoeders dit nooit accepteren.
We kunnen en mogen ons niet langer verschuilen achter ‘we kijken het nog wel even aan’. Die tijd is voorbij. Kleine stappen zijn gelukkig al gezet, zoals het verbannen van smartphones uit klassen. En bij enkele techbedrijven moeten ouders eerst toestemming geven voor gebruik van apps of het wijzigen van instellingen.
De grote vraag die boven allerlei voorstellen en maatregelen blijft hangen is: hoe en door wie kunnen deze worden gecontroleerd en gehandhaafd? Daar is maar één antwoord op mogelijk: dat moet een gezamenlijke inspanning zijn.
De eerste verantwoordelijkheid voor bewustwording en bescherming ligt uiteraard thuis, in het gezin. Daar krijgen kinderen alles aangereikt om zich motorisch, sociaal en emotioneel te kunnen ontwikkelen tot jongvolwassenen die bewuste, vrije keuzes kunnen maken.
Maar ouders kunnen het niet alleen. Als samenleving dienen we onze collectieve verantwoordelijkheid op te pakken. Van scholen tot bedrijven en van de overheid tot wetenschappers: het is tijd dat er een breed gedragen maatschappelijke beweging op gang komt.
Yvonne Koopman is journalist, moeder en voorzitter van GezinsPlatform.NL, de initiatiefnemer van de Week van het Gezin, die plaatsvindt van 11 tot en met 17 mei.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
