<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Opinie

En vergeef hun hun schulden: betere oplossingen voor mensen in schulden zijn hard nodig

Reinout Wibier 24 mei 2023
image
Privépersonen in moeilijke financiële situaties zouden even goede hulp moeten krijgen als bedrijven in schulden, stelt hoogleraar Reinout Wibier. Foto: Towfiqu barbhuiya - unsplash.com

Voor bedrijven die hun schulden niet meer kunnen dragen, bestaan er terecht goede regelingen. Het is hoog tijd dat die er ook komen voor privépersonen in moeilijke financiële situaties.

Wijlen mgr. Muskens van Breda (1935-2013) zei in 1996 dat het stelen van brood geoorloofd is voor wie honger heeft en geen andere mogelijkheid ziet om te overleven. Zijn uitspraak is helaas nog altijd actueel.

Schuldenmaatschappij

Wij leven in een schuldenmaatschappij. Veel huiseigenaren hebben een schuld bij de bank, bedrijven zijn afhankelijk van kredieten en de overheid is de grootste schuldenaar van allemaal. Meestal is dat niet zo problematisch: de meeste mensen lossen keurig hun hypotheek af, ondernemers zijn de motor van onze economie en een beetje staatsschuld maakt dat bijvoorbeeld pensioenfondsen hun geld veilig kunnen beleggen.

https://www.us12.list-manage.com/subscribe/post?u=d22144bf286104d517b638301&id=b3f10e4ed1

Maar wat als je iedere maand geld tekortkomt en moet lenen om in je levensonderhoud te voorzien? Wat als je ziek wordt of je baan verliest en de hypotheek onbetaalbaar wordt? Wat als je in een negatieve spiraal terechtkomt omdat incassokosten en rente onbetaalde rekeningen steeds verder opdrijven?

Seculiere heilige

Privéschulden worden maar al te vaak gezien als reden voor schaamte en teken dat je beter je best moet doen. De ondernemer daarentegen is een soort seculiere heilige aan wie het recht veel mogelijkheden geeft om een ondraaglijk geworden schuldenlast te herstructureren. Elke ondernemer verdient inderdaad een tweede kans. Bovendien kun je er wel op hameren dat schulden betaald moeten worden, maar als het geld er niet is, is dat niet zinvol.

De wetgever is dus realistisch over ondernemingsschulden: kan er niet worden betaald, dan zoeken we naar andere oplossingen (het zijn overigens vooral de wat grotere ondernemers die hun bedrijf in een rechtspersoon hebben ondergebracht, die hiervan profiteren). Dat is uiteindelijk ook beter voor de economie: ondernemers die in schulden blijven hangen, worden moedeloos en zetten hun creativiteit niet meer in voor het algemeen belang.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Voor privépersonen is het echter veel moeilijker om van schulden af te komen, ook als die ondraaglijk zijn geworden. Er gelden veel strengere eisen voor kwijtschelding. Vanuit het katholiek sociaal denken is er echter alle reden om hun minstens even ruime mogelijkheden te bieden als bedrijven.

“Het is een christelijke plicht om op te komen voor barmhartige schuldvergevingswetgeving”

De verleiding is groot om mensen met schulden moreel te veroordelen. Hebben zij hun problemen niet (deels) aan zichzelf te wijten? Hoe om te gaan met gok- en drankverslavingen en andere zaken die kunnen bijdragen aan het ontstaan van schulden?

Verschillende talenten

Schuldenproblematiek is complex. Verschillende mensen hebben verschillende talenten (Mt. 25,14 – 30). Recent SCP-onderzoek laat zien dat er klassenverschillen bestaan in Nederland en dat één groep structureel aan het kortste eind trekt. Mensen met schulden zijn vaak mensen die sociaal en economisch toch al zwak staan.

De stress van leven met schulden, zorgt vaak voor een neerwaartse spiraal: mensen raken depressief, durven het huis niet meer uit en proberen het ene gat met het andere te stoppen. Je kunt je dan ook afvragen of kredietverstrekkers niet veel meer zouden moeten nagaan of iemand de lasten van een lening wel kan dragen.

https://www.kn.nl/abonnementen/

De gedachte dat alles wel goed komt, als je maar gewoon je best doet, is kortom veel te optimistisch.

En zelfs als mensen hun schulden (deels) aan zichzelf hebben te wijten, verdienen ze een tweede kans. Denk aan de gelijkenis van de onbarmhartige knecht (Mt. 18,21 – 35), aan wie een grote schuld wordt kwijtgescholden, maar die zelf geen klein bedrag wil vergeven: het loopt slecht met hem af. De christelijke ethiek is er een van vergeving, in de wetenschap dat wij allemaal zondaars zijn en dus allemaal schuldig.

Barmhartige wetgeving

Om al deze redenen vind ik dat privépersonen minstens even ruime mogelijkheden moeten krijgen om van schulden af te komen als bedrijven. Een bedrijf dat van zijn schulden afkomt, biedt werkgelegenheid en draagt bij aan de economie. Een privépersoon die van zijn schulden afkomt, kan zijn kinderen een toekomst bieden en draagt evenzeer bij aan de economie, doordat hij weer volwaardig kan meedoen.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Leven onder het juk van schulden, is geen menswaardig bestaan. Het is dus een christelijke plicht om op te komen voor barmhartige schuldvergevingswetgeving.

Reinout Wibier is hoogleraar privaatrecht aan de Universiteit van Tilburg en redacteur essay van het christelijk literair tijdschrift Liter – Lezen is geloven.

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.