Minder dan de helft van de tienermeisjes in Nederland laat zich vaccineren tegen HPV, het virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. De argumenten tegen vaccinatie houden echter geen stand.
Twee varianten van humaan papillomavirus (HPV) veroorzaken samen 70% van alle gevallen van baarmoederhalskanker. En dan hebben we het nog niet over de nog veel vaker voorkomende voorstadia hiervan. Die zijn meestal te behandelen, maar hebben veel leed tot gevolg, zoals gecompliceerde zwangerschappen (extreme vroeggeboorte) of zelfs helemaal geen kinderen meer kunnen krijgen.
In Nederland loopt 5% van de vrouwen rond met een hoogrisico HPV-infectie. Tegen de betreffende twee virussen bestaat een vaccin dat aan alle meisjes van dertien wordt aangeboden. Nog niet de helft van de tienermeisjes die in aanmerking komen voor dit vaccin, besluit echter de prik te gaan halen.
Op onder andere Facebook wordt paniek gezaaid over de vermeende bijwerkingen van de HPV-vaccinatie. Zo zouden tienermeisjes er chronisch vermoeid van kunnen worden, of onvruchtbaar door prematuur ovarieel falen (POF, een aandoening waarbij de eierstokken plotseling ophouden te functioneren).
Hier treedt een klassieke redeneerfout op, namelijk dat verschijnselen die optreden ná een bepaalde gebeurtenis, ook veroorzaakt worden dóór die gebeurtenis. Vermoeidheidsklachten, ook chronische, en POF komen helaas voor onder tienermeisjes.
Puur op grond van statistiek is het te verwachten dat een aantal meisjes deze ziektes ontwikkelt kort na hun HPV-vaccinatie. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat echter niet vaker te gebeuren onder gevaccineerde meisjes dan onder niet-gevaccineerde meisjes. Alle onderzoeken laten juist zien dat het vaccin een buitengewoon veilig middel is om een buitengewoon nare aandoening te voorkomen.
Katholieke Nederlanders staan er niet om bekend gewetensbezwaard te zijn met betrekking tot vaccineren in het algemeen, zoals bijvoorbeeld de rechterflank van de gereformeerde gezindte dat is. Het is misschien wel te verwachten dat onder (orthodox) katholieke Nederlanders genuanceerd andere bezwaren leven tegen de HPV- vaccinatie dan onder de gemiddelde bevolking.
Zo hoor je af en toe nog het spookverhaal dat vaccins weefsel van geaborteerde foetussen bevatten. Dit is domweg niet waar. Een vaccin zet het immuunsysteem van kinderen aan het werk door middel van een verzwakt, ziekteverwekkend virus. Sommige van deze virussen moeten worden gekweekt op menselijke cellijnen. Die zijn op hun beurt weer gekweekt vanuit cellen afkomstig uit twee foetussen, geaborteerd in 1961 en 1966, om ándere redenen dan het ontwikkelen van een vaccin.
De Kerk veroordeelt abortus, en daarmee ook de manier waarop het groeimedium voor de virussen is verkregen. Zij vindt echter ook dat het niet wenselijk is de vele gezondheidsvoordelen van vaccins op deze grond af te wijzen. Dit hele verhaal gaat voor het HPV-vaccin overigens niet eens op – HPV wordt niet op de genoemde cellijnen gekweekt.
Sommige christenen zijn bang dat dat de vaccinatie jonge meisjes een vrijbrief geeft om eerder seksueel actief te worden, en met meer wisselende partners. Dankzij de laagdrempelige beschikbaarheid van betrouwbare anticonceptie en condooms hebben jonge mensen echter al alle vrijheid om zich seksueel zo te gedragen als ze zelf willen, zonder angst voor zwangerschap of ziekte. De HPV-vaccinatie voegt hieraan weinig toe; uit onderzoek blijkt ook dat de vaccinatie géén invloed heeft op het seksuele gedrag van tieners.
Je kunt je bovendien afvragen of die angst nou de juiste motivatie is om voor onthouding van seks buiten het huwelijk te kiezen. Daarbij kan HPV al worden overgedragen door intiem huid-op-huidcontact, wat niet voor iedereen onder de definitie van seks valt.
Als moeder ben ik blij met de ontwikkeling van het HPV-vaccin voor de gezondheid van mijn twee dochters. Het enige nadeel dat ik van de HPV-vaccinatie kan bedenken, is dat mijn drie zoons er niet voor in aanmerking komen.
Antje Spijker is huisarts in Stadskanaal.
