In het populaire Franse bedevaartsoord Lourdes zijn munten te koop met het opschrift ‘Zalig de armen’. Is dat teken van een iets te innige band tussen Kerk & commercie?

De vakantietijd begint. Veel mensen trekken er voor kortere of langere periode er op uit. Soms in eigen land, soms naar verre oorden. Het is bekend dat kerken bezoeken nog altijd een graag gedane activiteit is tijdens vakanties. Zelfs de verstokte atheïst kan het dan niet laten om toch even een kerk in te lopen.

Kerken zijn bedoeld voor rust en gebed, maar ze hebben ook een aantrekkingskracht op handelaren. In welke grote stad je ook bent, in de buurt van of voor de kerk staan handelaren of zie je winkeltjes met allerlei religieuze artikelen – tot en met de meest afschuwelijke prullaria.

Winkels op het dak

Een goed voorbeeld is de Sacré Coeur-basiliek in Parijs. Voor je dit heiligdom binnenkomt, word je overspoeld door verkopers die van alles aan je willen slijten. Natuurlijk gaan zij ervan uit dat de goede gelovige wel iets zal over hebben. Maar wat schetst je verbazing als je dit godshuis binnenkomt? Ook in de kerk zelf zijn er plekken waar je religieuze artikelen kunt kopen.

Laten we ook de Sint-Pieter in Rome niet vergeten. Op het dak van de basiliek bevinden zich winkeltjes met zusters achter de toonbank die de hele dag drommen toeristen voorzien van rozenkansen, foto’s, heiligenprentjes en kalenders. Big business.

Jezus in de tempel

Enerzijds is het jammer dat de commercie zo is doorgedrongen in deze plekken. Waar mensen samenkomen, daar is handel: zo was het en zo is het. Vaak hoor je er mensen over mopperen. Het liefst halen zij het bijbelverhaal erbij waarin Jezus alle handelaren de tempel uit jaagt.

Maar ik weet niet of je zo’n verhaal nu opeens moet vertalen naar alle winkeltjes op het dak van de Sint-Pieter of in andere kerken. Want die handel is eigenlijk helemaal niet zo erg. Wij zijn nu eenmaal mensen die met een souvenir naar huis willen gaan. Zo’n souvenir is een mooie herinnering – een herinnering die soms meer kan gaan betekenen dan je ter plekke had gedacht.

God werkt op veel manieren

Met die koop heb je natuurlijk geholpen de kerk in kwestie in stand te houden. Maar er is meer. Want laten we eerlijk zijn: als je op je vakantiebestemming die kerk weer uitloopt, met een tasje met souvenirs, dan zoek je eerst vaak even een terrasje op.

Met de witte wijn op het tafeltje maak je het tasje open en je gaatga je eens goed kijken wat je eigenlijk hebt gekocht. En het zal zeker niet de eerste keer zijn dat iemand vroeger of later de diepere betekenis gaat zien van het kettinkje of gebedsprentje dat dan naar boven komt. God werkt op veel manieren. Ja, zelfs door handelaren.

Echte winst

Ik was afgelopen zomer in Glasgow. Daar wandelden we een protestantse kerk binnen. De kerk was deels een expositieruimte, waar een schilder bezig was prachtige religieuze schilderijen te maken. Er was een bar en een lunchruimte ingericht waar je zag dat mensen afspraken om even te vergaderen, te werken of pauze te houden.

Met allerlei kleuren glas was in het midden een liturgische ruimte ingericht voor de zondagse viering. Wat prachtig! Alles was gericht op dat centrum. Als door de koffie en het broodje maar één snelle zakenman of -vrouw nieuwsgierig wordt en op zondag ook eens komt, dan is er winst – échte winst.

Vreugde

Zo zien we ook in de Sacré Coeur mensen die als toerist binnenkomen en een tasje religieuze prullaria bij zich hebben, soms aarzelend even het centrum van de kerk in lopen: Silence, priez ici.

Laten we daarom niet al te moeilijk doen. Handel is niet per definitie slecht. Al wordt er maar één verloren schaapje later weer door gevonden: een vreugde zal het zijn in de hemel.

André van Aarle is diaken in Langeraar.