De protestantse Carla Dik-Faber en katholieke Jurijn Timon de Vos zien een diepgevoelde rouw om het leven dat verloren gaat als gevolg van klimaatverandering. Het christendom kan daar meer in bieden. Maar dan moeten Nederlandse kerken rituelen uit de eigen traditie gaan herwaarderen.
Klimaatverandering zorgt ervoor dat we leven in een tijd van verlies. Verlies van biodiversiteit. Verlies van een levensstijl die ons zo vertrouwd is. Verlies van de toekomst zoals die ons voor ogen staat.
Of we nu willen of niet, we zijn aan elkaar overgeleverd in een collectief proces van rouw. De een ontkent, een volgende is woedend, weer een ander berust. Klimaatverandering maakt veel emoties los en voor je het weet begrijpen we de ander niet meer.
Een groep die ruimte biedt aan deze emoties is de wereldwijde actiebeweging Extinction Rebellion (XR). Haar acties zijn bekend bij het grote publiek: snelwegblokkades, concertverstoringen en lijmacties.
Wat niet direct in het oog springt, is de belangrijke rol die rouw speelt bij al deze acties. Actievoerders rouwen gezamenlijk om wat verloren gaat. Er wordt gezongen en psychologische hulp geboden.
Hoe verbindend de rouwrituelen van XR ook kunnen zijn, ze dragen niet ver. want bij veel Nederlanders roepen de bijbehorende acties grote weerstand op – en dat terwijl de klimaatcrisis juist om samenwerking vraagt. Niet voor niets heeft paus Franciscus zijn invloedrijke klimaatencycliek Laudato si’ gericht aan “alle mensen van goede wil”. Zonder samenwerking komen we er niet, stelt hij terecht.
Samenwerking is zinloos zonder een perspectief. En precies daar ligt een opdracht voor het christendom om een bijdrage te leveren. Juist vanuit de Kerken moet een boodschap klinken die verder reikt dan hier en nu. Een verhaal dat groter is dan wijzelf en perspectief biedt.
“Kerken zijn bij uitstek rituele plekken voor troost, verbinding en zingeving in deze tijd van ecologische neergang.”
Tweet dit!
Als geen ander kunnen Kerken spirituele handvatten bieden in de omgang met klimaatverandering en zo emoties een plek te geven. Als het gaat om hoopgevende rituelen, beheren zij immers een traditie die onze cultuur eeuwenlang heeft gestempeld. Denk bijvoorbeeld aan kaarsjes branden, stille tochten en muziek.
Een dergelijke bijdrage vraagt om een actievere houding van de Nederlandse Kerken op het gebied van klimaatrituelen. Nu hebben ze hun aanbod niet altijd op orde, ook omdat het thema klimaat soms angstvallig buiten de kerk wordt gehouden. Kerken zijn bij uitstek rituele plekken voor troost, verbinding en zingeving in deze tijd van ecologische neergang.
Daar is vraag naar, zeker onder jongeren die niet langer allergisch blijken voor christelijke ritualiteit. Overigens hoeven traditie en innovatie elkaar niet te bijten. Zo illustreren de goedbezochte klimaatwakes in de Dominicuskerk in Amsterdam dat het traditionele ritueel van de wake jonge deelnemers raakt.
Wij geloven dat de tijd daar is dat kerken in Nederland gaan uitdragen wat al eeuwen tot hun opdracht behoort: de brede samenleving inspireren opdat het goede gedaan wordt. Juist het deprimerende klimaatvraagstuk schreeuwt daarbij om een toegankelijk christelijk vergezicht. Kom op, Kerken, omarm de klimaatrouw en laat dwars daar doorheen zien dat er perspectief is!
Jurijn Timon de Vos is landelijk coördinator van de Laudato Si’ Alliantie Nederland. Carla Dik-Faber is projectleider van GroeneKerken en voormalig Tweede Kamerlid.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
