Wat heeft het afschaffen van erfbelasting met christelijk rentmeesterschap te maken? Meer dan je zou denken: volgens de katholieke sociale leer is rechtvaardigheid meer dan nivelleren.
De combinatie van een uitgesproken mening en een christelijk geloof is tegenwoordig vaak voer voor discussie en spot. Zeker bij controversiële onderwerpen wordt geloven in Onze-Lieve-Heer door sommige denkers uit de linkse kerk al voldoende geacht om het gesprek niet eens te beginnen.
Toch geloof ik dat je als katholiek wél met overtuiging mag deelnemen aan het publieke debat. Als christen ben je niet neutraal, maar dat is niemand bij gevoelige kwesties. Daarom is het belangrijk elkaar te bevragen op feiten en argumenten.
Als lobbyist voor familiebedrijven houd ik me bezig met de invloed van wet- en regelgeving op hun functioneren. Dat klinkt misschien cynisch of kil, maar in de kern is het niets anders dan pleiten voor het algemeen belang vanuit een bepaalde invalshoek. In mijn geval gaat het over familiebedrijven – de ruggengraat van onze economie, gebouwd op arbeid, visie en toewijding.
Een groot struikelblok voor hen is de erfbelasting. Bij opvolging moet de volgende generatie diep in de buidel tasten. Daarmee worden deze bedrijven op achterstand gezet ten opzichte van buitenlandse en beursgenoteerde bedrijven. Soms hoor ik verhalen van kinderen die noodgedwongen het levenswerk van hun ouders verkopen, alleen om de fiscus te kunnen betalen.
“Soms hoor ik verhalen van kinderen die noodgedwongen het levenswerk van hun ouders verkopen, alleen om de fiscus te kunnen betalen”
Tweet dit!
Dat schuurt moreel en maatschappelijk. Het is niet alleen onrechtvaardig, maar ook economisch onverstandig. Er bestaat weliswaar een bedrijfsopvolgingsregeling, maar die is ontoereikend—en ligt bovendien politiek onder vuur. Vooral op links houdt men vast aan het idee dat er altijd wel ergens ‘vermogen’ is om af te romen.
De erfbelasting maakt emotioneel, maatschappelijk en economisch meer kapot dan ons lief is. Daarom hebben veel landen deze heffing afgeschaft. Tal van analyses tonen aan dat het een inefficiënte, bureaucratische heffing is die haar doel voorbijschiet. Hoewel het streven naar eerlijkheid begrijpelijk is, blijkt in de praktijk dat deze belasting vooral de middenklasse en familiebedrijven raakt en economische groei afremt.
De focus op het armer maken van de rijken, in plaats van het rijker maken van de armen, heeft aantoonbaar een averechts effect. Toch krijg ik vaak de vraag: “Is dat wel ethisch?” of zelfs: “Wat zou God hiervan vinden?” Terechte vragen, want als katholieken zijn we geroepen om ons werk te heiligen. En dat kan niet bij onethisch werk.
De katholieke sociale leer maakt duidelijk dat rechtvaardigheid meer is dan nivelleren: ze vraagt om eerbied voor eigendom, verantwoordelijk rentmeesterschap en subsidiariteit – de gedachte dat beslissingen zo dicht mogelijk bij mensen en gemeenschappen zelf genomen worden.
Waarden die ondergesneeuwd raken in een debat dat vooral draait om herverdeling. Op een avond met reformatorische ondernemers over dit thema sloot ik mijn pleidooi af met een zelfgeschreven parabel, die ik in verkorte vorm deel:
Er was eens een rechtvaardige koopman die zijn bezit onder zijn drie zonen verdeelde: akkers, een wijngaard en een kist met goud. “Wees goede rentmeesters”, zei hij, “en laat het vrucht dragen voor de volgende generatie”.
De zonen eerden zijn woorden. Maar nog voor hun vader was begraven, kwamen de tollenaars: “Een deel behoort ons toe”. De broers moesten land verkopen, wijnstokken afstaan en goud overhandigen. Daardoor konden ze hun werk niet voortzetten, noch de behoeftigen helpen.
“ik geloof wel dat het rechtvaardig is om een samenleving op te bouwen waarin ruimte is voor zorg, continuïteit en verantwoordelijkheid, van generatie op generatie.”
Tweet dit!
Een wijze vroeg hun: “Is een erfenis geen gave? Jullie vader wilde dat jullie zorgden zoals hij deed.” “Maar moet de tollenaar dan niets innen?” “Een herder scheert zijn schapen met mate”, zei de wijze, “anders blijven ze naakt in de kou.”
De tollenaar, die meeluisterde, zei: “Ik zie nu dat wie zonder wijsheid eist, niet alleen goud rooft, maar ook hoop. Laten wij niet nemen wat bouwen verhindert, maar heffen waar groei mogelijk is. Een volk bloeit niet door wat het afstaat, maar door wat het kan opbouwen.”
Ik ben geen katholieke lobbyist, maar ik ben katholiek én ik ben lobbyist. Met het streven naar een eerlijke maatschappij ben ik niet op zoek naar voordeel voor enkelen. Maar ik geloof wel dat het rechtvaardig is om een samenleving op te bouwen waarin ruimte is voor zorg, continuïteit en verantwoordelijkheid, van generatie op generatie. Dat is werk dat geheiligd kan worden.
Stefan Tax is lobbyist voor familiebedrijven en partner bij Meines Holla & Partners.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
