Waarom slaagt de ene groep in onze samenleving er wel in mensen rekening te laten houden met haar gevoelens, en de andere helemaal niet?

Het is iedere keer weer raak. Zodra de islam als geheel of de profeet Mohammed beledigd wordt, escaleert het gruwelijk: bedreigingen, scheldpartijen, zelfs moord. Het is allemaal afkeuringswaardig.

Ons land en onze westerse cultuur kennen een lange traditie van vrijheid van meningsuiting, op allerlei wijze, of het nu gaat om scherpe cartoons, cabaretvoorstellingen of  opinieartikelen. Daarbij is er een verschil tussen beledigd worden en je beledigd voelen. Ben je ergens tegen? Vind je iets belachelijk? Het kan allemaal gezegd worden. Althans, dat lijkt zo.

Wisselwerking

Je beledigd voelen doet altijd pijn. Of je je terecht of onterecht beledigd voelt, is een subjectief gegeven. Als het onderwerp van spot jou niet aangaat, dan is vaak nauwelijks in te denken waarom een ander gekwetst is.

Het is een wisselwerking. Je wilt ergens de spot mee drijven om iets duidelijk te maken, en de ander moet leren daarmee te om te gaan. Een voorbeeld: veel mensen vinden tegenwoordig geloof maar flauwekul, dus kan men ongebreideld tekeer gaan. Die domme gelovigen, of het nu christenen, joden of moslims zijn, moeten het maar slikken.

Ook het koningshuis is vaak teken van spot, denk aan Lucky TV op de NPO. De koning moet er maar tegen kunnen, wordt gezegd. Hij krijgt immers een riante vergoeding.

Publiekelijk afgemaakt

Maar vinden wij dit echt altijd? En reageert de seculiere maatschappij ook altijd zo als er met haar gespot wordt? Ik herinner mij dat Johan Derksen zich in een uitzending afvroeg of de Zwarte Piet op een foto misschien rapper Akwasi zou zijn. Hoe lang was Nederland toen niet verontwaardigd? Allerlei bekende Nederlanders gingen in talkshows los en Derksen werd publiekelijk afgemaakt.

En mogen er nog grappen gemaakt worden met het woord ‘neger’ erin? We spreken al netjes over het ‘N-woord’, om mensen niet te kwetsen. In de winkels zie je geen Sinterklaasverpakkingen meer met Zwarte Piet erop. Een kleine groep voelt zich gekwetst, en dus doen we het niet meer.

Hypocriet

Hetzelfde geldt voor een mop over een dom blondje: nee, dat kan echt niet meer. We hebben ons aangepast. René van der Gijp had op tv commentaar op een Belgische journalist die op vrijdag nog als man zijn werk deed en op maandag als vrouw. Verguisd werd Van der Gijp, nadat hij een blonde pruik opzette en zei dat hij voortaan Renate wilde heten. Minister Ingrid van Engelshoven schoof zelfs aan bij een talkshow om uit te leggen dat dat niet kon en of ze stappen kon ondernemen.

En dan is er het CIDI, dat telkens weer zijn verdriet toont als cartoonist Collignon weer een cartoon maakt over Joden. Men noemt de tekenaar een antisemiet. Het is allemaal wat hypocriet.

Verdriet

Maar hoe komt het nu dat sommige groepen hun beledigde gevoel wel zo kunnen verkopen dat anderen er rekening mee gaan houden? Dat komt omdat ze niet hun boosheid tonen, maar hun verdriet, hun pijn. Zelfs als je dat onzin vindt en flauw gehuil, word je nog geacht empathie te tonen en rekening te houden met deze gevoelens.

Moslims die om respect voor hun gevoelens vragen, worden uitgejouwd. Terecht, omdat hun volgorde verkeerd is: zij tonen eerst woede, en in sommige gevallen geweld.

Ik zou hun willen adviseren: hou je boosheid in, iedere keer als je profeet beledigd wordt. Heus, daar win je veel mee. Toon in plaats daarvan je verdriet. Uit dat in talkshows en in de pers. Leg uit waarom je droevig bent. Het duurt even, maar je wint er veel mee.

Andre van Aarle is diaken in Langeraar e.o.