Donald Trump benoemde J.D. Vance, senator uit Ohio, tot zijn running mate voor de presidentsverkiezingen in november. Blijft deze katholieke bekeerling trouw aan zijn sociale conservatisme, of ontpopt hij zich tot het type pluimstrijker van Trump dat hij eerder scherp bekritiseerde?
Een klein historisch uitstapje om te beginnen: in de late 17e eeuw vochten er Schotse protestanten mee aan de zijde van ‘onze’ koning-stadhouder Willem III van Oranje in het katholieke Ierland. Vanwege hun steun aan Willem (‘King Billy’) werden ze ook wel ‘Billy-Boys’ genoemd. Toen deze taaie Schotten niet veel later in groten getale emigreerden naar de heuvelachtige Appalachen in de VS, zouden ze die geuzennaam hebben meegenomen – al werd die daar verbasterd tot ‘Hillbilly’s’.
J.D. Vance, de man die door Donald Trump verrassend naar voren werd geschoven als running mate, stamt precies van die migrantengroep af. Hij werd in 1984 geboren als James Donald Bowman in Middletown, Ohio. En groeide op in een haast karikaturaal hillbilly-milieu; in schrijnende armoede, een gebroken gezin met een drugsverslaafde moeder, getekend door verwaarlozing en mishandeling.
De achternaam ‘Vance’ nam hij aan van zijn grootouders, die hem praktisch opvoedden. Aan hen was het te danken dat hij kon gaan studeren en marinier kon worden, waardoor hij zich aan zijn armoedige afkomst kon ontworstelen.
Maar het was ook precies in deze totaal verpauperde regio in het oosten van de VS dat Donald Trump al bij de verkiezingen in 2016 een gewillig gehoor vond.
“Een groot deel van de blanke arbeidersklasse heeft diepe wortels in Appalachia en de Schots-Ierse eercultuur is hier springlevend”, zei Vance daar destijds over in een interview met The American Conservative. “We leerden onze vuisten te heffen naar iedereen die onze moeder beledigde.”
Toch: Vance is verre van de simplistische vechtersbaas die je op basis van deze beschrijvingen – en alle neerbuigende clichés over het ‘boze witte’ Trump-electoraat – misschien zou verwachten. Als je interviews met hem leest, ontmoet je juist een bedachtzame intellectueel, belezen en verrassend genuanceerd.
Een sociale conservatief kun je hem met recht noemen. Die in 2016 weliswaar veel begrip en sympathie toonde voor de Trump-stemmer, maar tegelijkertijd kritisch was op Trump zelf.
In het al het al geciteerde interview verweet hij Trump dat hij “veel te veel tijd besteedt aan het aanspreken van de angsten van mensen en hij geen enkel idee aanreikt over hoe ze hun leven kunnen verbeteren”.
Ook vond hij dat Trump het niveau van het politieke debat naar beneden had gehaald. “Het is niet alleen dat hij het tribalisme van rechts aanwakkert; het is ook dat hij de ergste impulsen van links aanmoedigt”, aldus Vance.
In 2019 trad Vance – zijn voorouders uit het protestantse Ulster draaiden zich om in hun graf – toe tot de katholieke Kerk.
Na het vrij oppervlakkige protestantisme van zijn jeugd en “een boze atheïstische fase”, zo zei hij in een ander interview in wederom The American Conservative, raakte hij gefascineerd door de diepgaande intellectuele traditie van grote katholieke denkers van Augustinus tot en met René Girard.
Ook zei hij dat zijn politieke visies erg overeenstemden met de katholieke sociale leer, en dat de Republikeinse partij naar zijn smaak te eenzijdig heulde met het fundamentalisme van de vrije markt en de micro-ethiek.
“Een deel van de uitdaging voor sociaal conservatisme om levensvatbaar te zijn in de 21e eeuw”, zei hij destijds, “is dat het niet alleen kan gaan over zaken als abortus, maar dat het een bredere visie moet hebben op politieke economie en het algemeen welzijn.”
Politiek, zo voegde hij eraan toe, is echter wel “een tijdelijk spel”, waarbij geen enkel partijprogramma ooit volledig aan zal sluiten bij de eeuwige waarden en waarheden van de Kerk.
Wederom betuigde hij zich daarom kritisch op (met name evangelicale) christenen die Trump ogenschijnlijk onvoorwaardelijk steunden. “Maar ik weet ook dat de meesten het niet doen omdat ze pluimstrijkers zijn. Ze doen het omdat ze denken dat ze geen betere optie hebben.”
Deze sociale conservatief en katholieke intellectueel, die zich dus zo vaak weinig vleiend uitliet over Trump, wordt nu dus zijn running mate.
Blijft hij trouw aan zijn (katholiek-)sociale conservatisme, of ontpopt hij zich nu alsnog zelf tot een pluimstrijker van Trump? Feit is dat hij zich sinds hij in 2022 senator werd voor de staat Ohio, wel meer is gaan bedienen van de harde trumpiaanse anti-migrantenretoriek, die inderdaad maar moeilijk te verzoenen is met de sociale leer van de Kerk. Ook de door hem zo bewonderde katholieke filosoof René Girard, die het zondebokmechanisme van de volksmenners zo scherpzinnig doorgrond had, zou er hoofdschuddend naar geluisterd hebben.
Maar interessant is deze keuze voor een running mate hoe dan ook. Als Trump de verkiezingen wint, wordt J.D. Vance de tweede katholieke vice-president in de geschiedenis van de VS. Na, o ironie, Joe Biden.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
