“Wie is religieus, wie niet?” De vraag, die als kop gekozen werd boven het recente trendrapport over religiositeit in Nederland van het CBS, klinkt eerder filosofisch dan statistisch.

Tja, wie is religieus, wie niet… Bedachtzaam lurkend aan zijn pijp en starend in de smeulende sintels van de open haard kan de filosoof daar eindeloos over prakkezeren. Maar dat is niet hoe de statisticus ermee omgaat; die neemt zijn lijstje met meerkeuzevragen ter hand en slaat driftig aan het turven. Zo veel katholieken, zo veel protestanten, moslims, niet-gelovigen…

Nog wat vragen over kerkbezoek, en klaar. De persberichten kunnen worden opgesteld: “Meer dan de helft van de Nederlanders niet religieus.” Met veel omhaal van cijfers wordt precies niets nieuws gezegd.

Het zegt niet alles

In plaats van ons blind te staren op de gestage daling die het CBS nog maar eens bevestigt, kunnen we op basis van dit rapport ook concluderen dat het religieuze potentieel in Nederland nog altijd enorm is. De helft van de Nederlanders rekent zich tot een kerkelijke gezindte, daar weer de helft van noemt zich rooms-katholiek – een kwart van de Nederlanders.

Eén op de zeven mensen bezoekt met regelmaat een eredienst. Nog steeds gaat het om een substantieel deel van onze bevolking. Dat het minder is dan tien of vijftig jaar geleden ligt voor de hand. Maar het is niet weinig, en bovenal: het zegt niet alles.

Niet terzijde schuiven

Als het gaat om geloofsbeleving, om omgang met de grote levensvragen, hebben we toch meer aan de bedachtzame filosoof dan aan de turvende statisticus. We kunnen de helft van de bevolking die zich niet kerkelijk noemt of de zes op de zeven die niet geregeld naar de kerk gaan niet zo licht als irrelevant terzijde schuiven.

We hoeven niet minzaam te doen over wie ‘slechts’ nominaal katholiek zijn, over wie misschien zelden tot nooit een kerk van binnen zien. Zegt dat nou alles over onze religiositeit of ontvankelijkheid daarvoor?

Harten doorgronden

Laten we liever harten doorgronden dan hoofden tellen. Opvattingen over godsdienst veranderen, de institutionele vormen waarin onze religie gegoten worden, zijn volop in beweging. Dat levert spanningen op, uitdagingen, natuurlijk – maar ook kansen. Want de grote vragen blijven, en wij hebben een sterke geloofstraditie die zwaardere stormen heeft doorstaan. Een traditie met tijdloze antwoorden die nog onverminderd relevant zijn en die we dus zonder schroom naar voren mogen brengen, juist vandaag.

Die zekerheid leest u tussen de regels van elk artikel in Katholiek Nieuwsblad, dat is onze rotsvaste overtuiging, al 35 jaar, en het zal niet veranderen. Dat CBS-rapport zie ik als bevestiging van wat ik hier al eerder schreef: dat er nog groeipotentieel is voor KN. Over twee weken presenteren wij een prachtige nieuwe huisstijl voor zowel onze krant als onze site, waarin dat optimisme zichtbaar zal zijn.